Çocuklarda bağımsızlık denince

Doğal gelişim çocuğun hazır olduğu dönemlerde bağımsızlık seviyelerini kazanmak olarak tanımlanmaktadır. Bağımsızlık, ihtiyacı olan şeyi yapmak için başkasının yardımına ihtiyaç duymamaktır. Bu nedenle insanın gerçek tabiatı sınırlarını keşfetmesine imkan verecek şekilde açığa çıkar. Yetişkin olarak bizlerin görevi çocuklarımızın bağımsız olması için vasıtalar sağlamak, bağımsızlığını destekleyecek faaliyetler sunmaktır. Fakat bir yetişkin çocuğun yapması gerekenleri kendisi yaparsa, çocuklarımız bağımsız olamaz. Montessori felsefesinin yaratıcısı Dr. Maria Montessori şöyle der: “Büyümekte olan herhangi bir organizmaya yapılacak gereksiz bir yardım gelişimini saptıracaktır. Çünkü çocuk, yeni şeyler tecrübe ettikçe, daha fazla tekrar ettikçe ve görevlerinin üstesinden geldikçe daha bağımsız olacaktır.”

Bununla birlikte çocuklara bağımsızlıklarını kazandırmak, onlar için yapılacak en güzel şeylerden biridir. Çünkü bağımsız olan çocuklar bir şeyleri kendi başlarına yapmanın hazzını hisseder ve kendi ayakları üzerinde durmanın güvenini yaşarlar. Güzel bir gelecek için yetiştirmeye çalıştığımız çocuklarımıza kazandırdığımız özgüven, başarının anahtarıdır.

Fiziksel, duygusal ve psikolojik bağımsızlık

Bağımsızlık hem fiziksel, hem duygusal hem de psikolojiktir. Bağımsızlık özgürlük, disiplin ve sorumlulukla ilgilidir. Bir çocuk ancak özgür olduğunda bağımsız olur ancak bağımsızsa özgürdür. Çocuk çevresini ne kadar güvenle keşfederse, gelişimle ilgili aşamaların üstesinden o kadar iyi bir şekilde gelir ve bağımsızlık anlayışını genişletmeye destek verecek yeni becerileri oluşturur.

İnsanlarda bağımsız olma güdüsü o kadar güçlüdür ki bunu hiçbir şey durduramaz. Ebeveynlerin çocuğun bağımsızlığının önünde bir engel olması, çocukların gelişim döngüsünden sapmaya başlamasına yol açar.

Fakat çocuklara bağımsızlık vermek onları bolluk içinde yaşatmak demek değildir. Çocuğa güvenmek demektir. Böylelikle kendisine güvenildiğini hisseden çocuk ebeveynini daha çok sevecektir. Demek ki çocuğun sıra dışı düşünme becerileri kazanması için bağımsız olması gerekir.

Bağımsızlığı elde etmek için bireyin aşağıdakileri yapması gerekmektedir:

– Kendi potansiyelini gerçekleştirmeye yönelik çalışmak.

– Kendi yetenek ve sınırlamalarını gerçekçi bir biçimde algılamak.

– Ait olduğu topluluk içinde tamamen serbest olmak.

– Ait olduğu topluluğun diğer üyeleriyle işbirliği içinde olmak ve aynı amacı izlemek için haklarına saygı göstermek.

Elinizdeki minicik bebeğe bakarak bu konular için henüz biraz erken değil mi diye düşünebilirsiniz. Ancak gereksiz müdahalelerden kaçınmak, çocuğumuzu henüz hazır olmadığı davranışlar için zorlamamayı öğrenmek daha bebeklik döneminden itibaren geçerli olan prensiplerdir. Böyle yapar, bebeklerimize ve çocuklarımıza kendi bağımsızlıklarını kazanacakları güvenli ve gelişimlerini destekleyecek ortamları sunarsak bilinçli ebeveynler olarak en önemli misyonumuzu da yerine getirmiş oluruz. 0-6 yaş bebeklerimizin ve çocuklarımızın ileride olacakları yetişkinin temellerini attıkları dönemdir.

Yazan ve Derleyen:

Funda Güngör Akpınar, Montessori Eğitmeni, Association Montessori Internationale
Özel Mutlu Panda Montessori Anaokulu Kurucusu