Çocuğunuzun öfke nöbetleri ile nasıl başa çıkarsınız?

Konu hakkında önerilerimize geçmeden önce “Çocuklar neden öfke nöbetleri geçirir?” başlıklı yazımızı okumanızı öneririz.

Öfke nöbetleri ile başa çıkmanız için tavsiyelerimiz:

• Öfke nöbetleri yaşamasını tetikleyen durumlardan kaçınmaya çalışın.

Çocuğunuzun hangi durumlarda öfkelendiğine dikkat edin ve planlarınızı buna göre yapın. Acıktığında darmadağın oluyorsa, yanınızda atıştırmalık bir şeyler taşıyın. Öğleden sonraları huysuzlanıyorsa, işlerinizi günün daha erken saatlerinde bitirin. Uykusuzsa uykusunu almadan yemeğe gitmeyin gibi. Oyun parkından ya da arkadaşlarından ayrılmanız gerekecekse bir süre önce birazdan ayrılmanız gerektiğini ve son oyunlarını oynaması gerektiğini bildirmeniz de oldukça işe yarayan bir taktiktir. Aynı şekilde bir faaliyetten diğerine geçerken sorun yaşıyorsa, ona bu geçişlerden önce bir sonraki faaliyetle ilgili hafif bir işaret verin.

• Çocuğunuzun öfkeli olduğu zamanlarda ilk olarak kendinizi sakinleştirin.

Zor olduğunu biliyoruz ama… Bir şey söylemeden önce karşınızdakinin aslında sadece savunmasız küçücük bir çocuk olduğunu ve bu patlamaların sizi üzmek için yapılmadığını; kendi içinde aşamadığı problemlerin bir yansıması olduğunu kendinize hatırlatın. Amacınız ona yardım etmek ve bu durumdan sizi de onu da çıkartmak olsun. Birkaç nefes egzersizi ve telkin iyi gelebilir.

• Öfke nöbetleri sırasında çocuğunuzun yanından ayrılmayın.

Odadan çıkmak çocuğunuzun kendisini terk edilmiş hissetmesine neden olabilir. Çocuğunuzun yaşadığı duygu fırtınası onun için korkutucu olabileceğinden yanında olduğunuzu bilmek ona iyi gelecektir. Kendinizi çok kötü hissettiğiniz durumlarda, sizin yerinize odada bir başkasının durmasını rica edebilirsiniz. Odadan sakin bir tavırla birkaç dakikalığına çıkabilir ve çocuğunuz ağlamayı bıraktıktan sonra odaya dönebilirsiniz. Siz sakin kalabilirseniz, çocuğunuzun da sakinleşmesine yardımcı olursunuz.

• Çocuğunuzun krizine siz de krize girerek karşılı vermeyin.

Çocuğunuz zaten kontrolünü kaybetmiş olmasından dolayı korku içindedir. İhtiyacı olan en son şey, sizin de kontrol sahibi olmadığınızı görmek olur.

• Öfke patlaması yaşarsa güvenli bir yere götürün.

Çocuğunuz bir öfke nöbeti sırasında etrafı tekmelemek, çığlık atmak veya yere vurmakla kalmayıp, bir şeyleri etrafa atabilir, bir şeylere vurabilir veya morarana kadar nefesini tutabilir. Bunların öfke nöbeti yaşayan bir çocuğun yapması olası davranışlar olduğunu bilmelisiniz.

Çocuğunuzun öfkesi insanlara veya hayvanlara zarar verecek, bir şeyleri etrafa fırlatacak veya durmadan çığlık atacak noktaya kadar yükselirse, onu alarak güvenli bir yere götürün. Duygularını yansıtın, sakinleşene kadar eşlik edin ve ona neden orada olduğunuzu anlatın.

• Olmayacak taleplere boyun eğmeyin.

Öfke nöbetleri ne kadar uzun sürerse sürsün, makul olmayan taleplere boyun eğmeyin. Çığlıklar atan çocuğunuzla öfkeyi ödüllendirerek uzlaşmaya çalışmayın. Özellikle insanların içinde gerçekleşen nöbetlerde, tüm talepleri karşılayarak onu hızlıca sakinleştirmek mantıklı gelebilir. Ancak bunu yapmayın. Başkalarının ne düşündüğünü önemsememeye çalışın. Gerekirse o mekandan kısa süreliğine ayrılın. Önemli olan çocuğunuzu sakinleştirmeye çalışmanız. Taleplere boyun eğerseniz, çocuğunuz öfke nöbetlerinin istediklerini alması için iyi bir yöntem olduğunu öğrenmiş olur. Ayrıca sonraki çatışmalarda aynı durumun ortaya çıkması için zemin hazırlamış olursunuz. Hangi konuların sizin için kabul edilemeyeceği konusunda her zaman tutarlı olun.

• Öfkenin sebebine ve yaşanış şekline göre öfkeyle baş etme şekliniz de değişiklik gösterebilir.

Çocuğunuz sakinleştikten ve onunla konuşmak için fırsat yakaladıktan sonra, ona hızlıca sarılın, onu sevdiğinizi söyleyin. Hatırlayın çocuğunuz henüz çok küçük. Yaklaşık 6 yaşına kadar çocuklarınıza o an yaptıkları durumu başka sakin bir zamanda anlatıp da ders çıkarmasını beklemek çok anlamlı olmayacaktır. Ancak olayı yaşadığınız anda gereken mesajları verebiliyorsanız harika.

• İyi davranışların sizi mutlu ettiğini gösterin.

Çocuğunuzun sakinleşmeyi ve onu öfkelendiren konularını sizinle konuşmayı öğrenmesi gibi iyi davranışların sizi ne kadar mutlu ettiğini çocuğunuza gösterin. Diğer zamanlarda da mümkün olduğunca kendisini ifade etmeye yönelik etkinlikler yapın. Böylece bu tür patlamalarda içindekileri dışarı vurmada daha rahat davranabilecektir.

• İnatlaşmayı bırakınca konuyu değiştirin.

Çocuğunuz inatlaşma sürecine girdiğinde açıklamalarınız dinleyecek durumda değilse sakinleşene kadar bekleyin. İnatlaşmayı bırakma eğilimi gösterdiğinde, ilgisini başka bir yöne çevirmeyi ve konuyu değiştirmeyi deneyin.

• Çocuğunuzla bol bol oyun oynayın.

Enerjisini atmak için onu açık havaya çıkarın, yaşıtlarıyla bir araya getirin. Böylece öfke nöbetlerini henüz yaşanmadan azaltmanız mümkün olabilir.

Yazan ve Derleyen:

Funda Güngör Akpınar, Montessori Eğitmeni, Association Montessori Internationale
Özel Mutlu Panda Montessori Anaokulu Kurucusu