Çevre bilincini çocuklara aşılamak

Bu yazımızda “iyi insan” olmak açısından önemli olduğuna inandığımız çevre bilinci, yaşamsal değerler ve empati hakkında paylaşımlar yapacağız. Çocukların kişiliğinin temelleri 0-6 yaş aralığında geliştiği için birçok yaşamsal değeri bu aşamada aşılamak önemlidir. Çevre bilinci de bunlardan biridir. Temizlik ve kurallara uyma alışkanlığının öğrenildiği ilk yer ailedir. Aile bireylerinin temizliğe verdiği önem ölçüsünde çocuk da temizlik alışkanlığını geliştirir. Temizlik alışkanlığı gelişen çocuklar, çevreye karşı duyarlılıkları yüksek ve öz bakımlarını yapabilen bireyler olacaklardır. Çevre bilincini çocuklara aşılamak için;

• Çevre ve doğa yürüyüşleri yapıp doğayı korumanın önemini kavramalarını sağlayacak örnek davranışlarda bulunarak bitkilerin ve hayvanların da bizim gibi canlı olduklarını öğretebilirsiniz.
• Çevre ile ilgili çocuk kitaplarını okuyup, okutabilirsiniz. Çevre ile ilgili konuları oyunlaştırabilirsiniz. Doğa ve çevre ile ilgili konularda çocukların oyun oynamaları desteklenmelidir. Böylece olayları somutlaştırarak çocukların yaşayarak ve yaparak öğrenmeleri sağlanmış olur.
• Çevre ve temizlik ile ilgili tüm konularda rol model olabilirsiniz. Geri dönüşümle ilgili ayrımları öğretip, önemini benimsetebilirsiniz. Çocuğunuz aynı zamanda sınıflandırma çalışmaları da yaptığı için bu ayırımları yapmaktan ve size doğru yapıp yapmadığını göstermekten büyük keyif alacaktır.
• Sanatsal eğitimlere katılmalarını sağlayarak güzellik bilincini oluşturmak, çocuklara çevre bilincini aşılayacak ve ömür boyu duyarlı yetişkinler olmalarını sağlayacaktır.

Çevre bilinci sağlamanın bir başka yolu da çocuklarınıza başka canlılarla ve doğayla ilgili sorumluluk vermektir. Balığa, kuşa, kediye ya da köpeğe mamasını vermek, bitkileri sulamak, saksıya çiçek dikmek bu sorumlulukların bir kısmı olabilir. Hayvan dostlarımız Her ne kadar bazı ailelerimiz için hayvanların evdeki varlığı soru işareti olsa da uzmanlar, bu durumun çocuk gelişimini hızlandırdığını söylemektedir. Hayvanlar bize koşulsuz sevgiyi, sadakat ve gerçek dostluğun ne demek olduğunu gösteren harika varlıklardır. Bir hayvanla evde kurulan dostluk çocuğunuza hem bir canlının bakımından sorumlu olmayı öğretecek hem de bağlanmayı ve sevgiyi farklı şekillerde öğretecektir. Hayvan beslemek, çocuklarınızın bedensel, ruhsal ve sosyo-duygusal gelişimlerine önemli ölçüde katkı sağlar. Doğadaki farklı varlıkların canlı olduğunu, insan davranışları sebebiyle zarar görebildiğini anlamak çocuklarınızda empati duygusunu güçlendirir. Çocuklarınıza merhameti öğretir. Küçük yaşta sorumluluk sahibi olan çocuklar daha hızlı bir şekilde kendi ayakları üzerinde durabilirler ve özgüvenleri de daha çok gelişim gösterir. Kısaca tüylü hayvan dostlarımız çocuklarınıza pek çok şeyi farklı şekillerde ve deneyimleyerek öğrenme olanağı sağlayabilir. Sorumluluk bilinci Sorumluluk bilinci zamanla oluşur ve sorumluluk bilincinin gelişmesi ileride kazanacağı bağımsızlık ve bireysellik adına önemli bir altyapı hazırlar. Sorumlulukların içselleştirilebilmesi için çocuğunuza küçük yaşlardan itibaren ufak görevler vermenizi, bu sorumlulukları yerine getirmenin keyfini yaşamasını sağlamanızı öneririz. Çocuğunuz bu yaşlarda evde size yardımcı olmaktan, büyük kişiler gibi görevler üstlenebilmekten çok keyif alır. Önemli olan çocuğunuza yaşına göre sorumluluklar yüklemenizdir. İki yaş henüz sorumluluklar için çok küçük gözükse de kendi tabağını, çatal kaşığını sofraya getirmesi, tabağını sizin gözetiminizde bulaşık makinesine koyması, oyuncakların birlikte toplanması ve odasına koyacağınız bir saksı bitkisinin sulanması bu konudaki ilk adımlar olabilir. Şayet evinize bir hayvan fikri sizin de hoşunuza gidiyorsa belki doğum gününde böyle bir hediyeyi düşünebilirsiniz. Ancak bu yaşta daha ziyade kuş ya da balık seçmenizi öneririz. Çocuğunuza kedi ya da köpek alacaksanız biraz daha büyüyüp de gerçekten ona bakabileceği hatta mümkünse kendi hayvanını kendisinin seçebileceği yaşı bekleyebilirsiniz. Hele ki hayvanınızı bir barınaktan alıp zor durumdaki bir hayvanı ev sahibi yapar ve barınağa birlikte battaniyeler, mamalar vb. götürerek ona örnek olursanız harika bir iş yapmış olursunuz. İsterseniz barınak ve hayvanat bahçesi ziyaretlerine şimdiden başlayıp sonrasında biraz daha büyüdükten sonra bu hayvanlardan birini eve alıp bakımına başlayabilirsiniz.

Yazan ve Derleyen:

Funda Güngör Akpınar, Montessori Eğitmeni, Association Montessori Internationale Özel Mutlu Panda Montessori Anaokulu Kurucusu