Inner teacher: İçimizdeki öğretmen

Çocuk Zihni

Dr. Maria Montessori, 0-3 yaşı tanımlarken emici zihin, horme, ruhsal embriyo ve içsel öğretmen (Inner Teacher) gibi farklı terminolojiler kullanmaktadır. Emici zihin, insan zihnine özgü bir niteliktir. Özellikle 0-6 yaş arası dönemde çok etkindir. Çocuğun zihninin dış dünyadaki tüm yaşantıları ve uyarıcıları emerek ve içselleştirerek öğrenmesini sağlar. Hatta çocuklar bu dönemde çevresinde gördükleri her şeyi ve yaşadıkları tüm deneyimleri zihinlerine kaydederler.

 Bu kayıtlar onların kişiliğinin temellerini oluşturur. Ayrıca 0-3 yaş bilinçsiz emici zihne denk gelir. Yani çocuklar çevrelerinde olan her şeyi adeta fotoğraf çeker gibi kaydeder. Hatta iyi ve kötü ayırımı yapamadan ve herhangi bir süzgeçten geçirmeden, bilinçsizce zihinlerine kaydederler. Belki sonrasında yaşanan olayın ve kaydettikleri anının ne olduğunu hatırlamayacaklardır. Ancak bu kayıtların tümü onların kişiliğinde önemli izler bırakacaktır. İşte bu yüzdendir ki özellikle bu yaşlarda çocuklarımızın iyi tecrübeler yaşamaları çok önemlidir. Böylece zihinlerine kaydettikleri bu görsellerin ya da yaşanmışlıkların olumlu etkiler bırakması söz konusu olacaktır.

İçsel Öğretmen

Montessori literatüründe çokça geçen diğer iki terim ise horme ve içsel öğretmendir. Horme, yaşam enerjisidir. Özellikle Montessori, her bebeğin kendi yaşam enerjisi ile dünyaya geldiğini söyler. Inner teacher ise “içsel öğretmen” ya da “iç ses” olarak da adlandırılmaktadır. 

Bizleri farkında olmadan bir şeyler yapmaya iten içgüdü ya da içses olarak tanımlanabilir. Ayrıca yaklaşık 3 yaşına kadar çocuğunuz daha ziyade kendi içgüdülerine güvenmeyi, kendi içinden gelen sese göre hareket etmeyi tercih edecektir. Bu dönemlerde çocuğunuzun sizlerden gelen yönergelerden ziyade içinden gelen bu “sesi” ve yönlendirmeleri dinlemesi doğaldır. Hatta bu yaşam enerjisi ve iç ses birleşerek, erken yaşta çocuklarınıza öğrenmelerinde ve gelişimlerinde yol gösterir. Bu dönemlerde bebeklerinize ve çocuklarınıza nasıl davranacaklarını öğretmenizin en doğru şekli onlara iyi örnek olmaktır. Ancak bu doğru bir çevre hazırlamak kaydıyla mümkün olabilecektir. 

Bu yaşlarda soyut anlatımlarla çocuklarınıza bir şeyleri yaptırmak pek kolay olmaz. Ama bir şeyi istediğinizde neden istediğinizi anlattığınızda anlamalarını ya da rasyonel davranmalarını beklemeniz de mümkün olmaz. Özellikle çocuklar için güvenli ve huzurlu bir çevre yaratmak gerekir. Sonuçta çevreyi onların gelişimini destekleyecek doğru materyal ve uyaranlarla donatmak rol model olarak önemlidir.

Bilinçsiz Emici Zihin

Montessori’ye göre “Bilinçsiz Emici Zihin” döneminde, çocuğun içindeki enerjisi ve iç sesi (inner teacher) davranışlarını bağımsızlığa yönlendirir ve bu süreçte hassas dönemler de kendisini göstermeye başlar. Bu dönemlerin farkına varmak ve değerlendirmek çocuklar için yapılabilecek çok değerli dokunuşlardır. Montessori’ye göre, doğuştan getirdiğimiz enerjimiz (horme) ve iç güdüler (inner teacher-iç sesin yönlendirmeleri), ruhsal embriyo (“Bilinçsiz Emici Zihin” ) evresinde gizil güçlerimiz olarak ortaya çıkarlar. Bu nedenle bu gizil güçlerin nasıl gelişeceği ise yukarıda da aktardığımız gibi çocuğun yakın çevresindeki koşullarla doğrudan bağlantılıdır. 

Önce Dinlemelisiniz

Gereğinden fazla müdahaleci olmanız çocuklarınızın ruhlarına ve kişiliğine zarar verebilir. Yaptıklarınız ve vücut diliniz onlar için pek çok kez çok daha anlamlı ve önemli olacaktır. Dolayısıyla ara ara kendinize zaman ayırarak çocuğunuzun ileride nasıl bir insan olmasını istediğinizi ve bu hayalinizdeki insan olma yönünde ona nasıl örnek olduğunuzu düşünmenizi öneririz.

İleride sizi dinlemesini istiyorsanız sizin de onu dinlemeniz gerekir. Böylelikle çevresindekileri dinleyen ve onların düşüncelerine önem veren bir kişi olduğunu bilir. İleride düzenli olmasını istiyorsanız sizin de düzene önem vermeniz gerekmektedir. Ayrıca bazı şeyleri yemesini istemiyorsanız sizin de evinize bu yiyecekleri sokmayarak ona örnek olmanız gerekmektedir. Kısacası çocuğunuzun kişiliğinin ve temel alışkanlıklarının oluştuğu bu dönemde sizin yaptıklarınız çok önemlidir. Ayrıca ona hazırlayacağınız çevre bu alışkanlıkların şekillenmesinde önemli rol oynayacaktır.

İçinizdeki enerjinin daim olmasını dileriz.

Yazan:

Funda Güngör Akpınar, Montessori Eğitmeni, Association Montessori Internationale
Özel Mutlu Panda Montessori Anaokulu Kurucusu