3. HAFTA SİZDE OLUŞAN DEĞİŞİKLİKLER
3. Hafta yumurtalıkta gelişen folikül çatladıktan sonra serbestleşen yumurta hücresi sıklıkla aynı taraftaki Fallop tüpünün saçakları tarafından içeriye alınır. Ondan sonra tüpün iç boşluğunda ilerlemeye başlar.
Gebelik oluşması için yumurtlama gerçekleştikten sonraki ilk saatlerde yumurta hücresinin spermlerle karşılaşması gerekir.
Bir yumurta hücresinin etrafını çok sayıda sperm hücresi kuşatır. Buna karşın bunlardan normalde yalnızca bir tanesi yumurta hücresi içine girmeyi başarır.
Fallop tüpünün saçakları sürekli hareket halindedir. Yumurta hücresi yumurtlamanın gerçekleşmesiyle birlikte serbestleştiğinde hücreyi hemen içine alır.
Folikül adı verilen yapının içindeki salgıların bir kısmı da yumurta hücresiyle birlikte tüpün içine girer.
Fallop tüpünün içindeki tüycüklerin hareketleriyle hücre rahim içine doğru ilerlemeye başlar. Burada hazır bekleyen sperm hücreleri topluluğuyla karşılaşır.
En güçlü sperm hücresi yumurta hücresi tarafından kabul edilir ve “kapılar diğer spermler için kapanır”.
Sperm hücrelerinin vajinada başlayan yolculukları yaklaşık 10 saatte tamamlanır. Bu sürenin sonunda milyonlarca sperm hücresinden yalnızca çok az bir kısmı yumurta hücresini görme şansına erişir.
Yumurta hücresinin etrafında içeriye girmek için devam eden “savaş” yaklaşık 24 saat sürer. Bu süre sonunda yumurta hücresi “prensini” seçer ve onu içeri alır.
Sperm hücresinin yumurta hücresinin içine girmesi yaklaşık 20 dakikalık bir çaba sonunda gerçekleşir. Artık diğer sperm hücrelerinin içeri girmesi artık söz konusu değildir.
Sperm hücreleri vajinaya ilk geldiklerinde burada doğal olarak var olan asit ortam ile savaş vermek durumundadırlar. Bu savaşta meni salgısının içinde bulunan asit nötralize edici maddeler onlara yardımcı olur.
Vajinadan rahimağzı içine yumurtlamada salgılanan progesteron hormonunun kolaylaştırıcı etkisiyle rahatlıkla geçen spermler önce rahime girerler. Buradan da Fallop kanallarının içine götüren girişi rahatlıkla bulurlar.
Sperm hücrelerinin yollarını bulmasında yumurta hücresinin rolü büyüktür.
Yumurta hücresi taşıdığı varsayılan negatif yük ile pozitif yüklü sperm hücrelerini kendisine doğru çeker.
Fallop tüpünün içine yönlendiklerinde sperm hücrelerinin anormal şekillileri, hareketsiz ve güçsüz olanları çoktan yarışı kaybetmişlerdir. Yumurta hücresine ulaşan sperm hücreleri oransal karşılaştırma yapılacak olursa ortalama boyda bir erişkinin kat ettiği 4.5-5 kilometre kadar bir yol almış olurlar. Bu sperm hücreleri için uzun bir yoldur. Bu yolu kat etmeyi en hızlı ve enerji deposu en fazla olanlar başarır.
Sperm hücreleri Fallop tüpü içinde hareket ederken tüp içindeki sıvılar bu hücrelerin ilerlemesine yardımcı olurlar.
İlginç bir şekilde aynı sıvı ve tüp içindeki tüycükler ters yönde hareket eden yumurta hücresi ile sperm hücrelerinin birbirlerine kavuşmalarına imkan vermek için aynı zamanda her iki yönde hareketi kolaylaştırıcı etki gösterirler.
Yumurta hücresine giren sperm hücresinin başındaki eritici maddeler yumurta hücresinin dış kabuğunu geçecek özelliklere sahiplerdir. Sperm hücresinin yumurta hücresinin dış kısmında içeriye girmek için erittiği bölge buradan başka bir spermin içeriye girmesine engel olmak için dakikalar içerisinde tamir edilir. Sperm hücresi yumurta hücresine girdikten sonra yumurta hücresi negatif yüklü konumdan pozitif yüklü konuma geçer. Bu pozitif yüklü diğer sperm hücrelerini iterek bu hücrelerin artık seçimini yapmış yumurta hücresinden uzaklaşmasına katkıda bulunur.
Böylece sperm hücresi içeri girerken kuyruğunu dışarıda bırakır. Bu olay uzaya gönderilen bir füzenin atmosferden çıkarken yükünü hafifletmek amacına yönelik olarak yakıt deposunu atma işlevine benzer.
Yumurta hücresi ile sperm hücresi arasındaki boyut ilişkisini bir gökdelenin içine giren bir kişi ile karşılaştırırız.
Sperm hücresi içeri girdiğinde görevinin farkındadır, getirdiği ansiklopedi ciltlerini (kromozomları) güvenle bırakacağı yeri aramaya başlar. Ve kısa zamanda yumurta hücresinin bilgi işlem merkezi olan hücre çekirdeğine ulaşır.
Hücre çekirdeğine ulaştığında kromozomların birleşme işlemi gerçekleşmeye başlar. Ve 23 adet kromozom içeren yumurta hücresi ile yine 23 adet kromozom içeren sperm hücresinin bilgileri kısa zamanda birleşir.
Yeni canlı oluşmuştur
Genetik birleşme tamamlandıktan hemen sonra Fallop tüpünden rahim içine doğru olan yolculuk devam ederken, hücresel çoğalma da başlar.
Bu çoğalmayla önceleri tek hücreden oluşan yeni canlının mikroskopik görünümü de değişime uğrar.
2, 4, 8, 16 hücre şeklinde oluşan çoğalma sonucunda ortaya çıkan yapıya görünümü nedeniyle morula (“dut”) adı verilir.
Morula aşamasına gelen canlı hemen hemen rahim içine de ulaşmıştır.
Bebek Cinsiyeti
Sperm hücreleri hem X hem de Y kromozomu içerir. Yumurta hücreleri ise her zaman X kromozomu taşırlar.
Yumurta hücresine giren sperm hücresi X kromozomu taşıyorsa dişi, Y kromozomu taşıyorsa erkek olur. Yani bebeğin cinsiyetini belirleyen her zaman erkektir.
Yeni oluşan canlının kormozom kodu erkek ise 46, XY, dişi ise 46, XX olarak ifade edilir.
Bebeğinizin cinsiyetini yediklerinizle, içtiklerinizle, belirli günlerde ilişkiye girmekle isteğinize bağlı belirleyemezsiniz.
Bazı meslek grupları, bazı etnik gruplar ve bazı iklimsel özellikler gerçekten de cinsiyeti belirlemede etkili olmaktadır. Bazı etnik gruplar ve bazı iklimsel özellikler gerçekten de cinsiyeti belirlemede etkili olmaktadır. (geniş bilgi için 4. haftaya bakınız). Ancak bu özellikler doğa tarafından yönetilirler ve belirli bir gebeliğe adapte edilemezler. Bu konuda vaat veren ve vaadini yerine getirince sizden para talep eden kuruluşlar vardır. Lakin başarılı olma şansı %50 olan kuruluşlar vaatlerini yerine getiremediğinde para iadesi yapsalar bile karlı çıkarlar.
Sonuçta günümüzde bebeğin cinsiyetinin bilinçli olarak seçilmesi yalnızca tüp bebek yöntemi kullanılarak yapılmaktadır. Tüp bebekle doğacak bebeğinizin cinsiyetinin belirlenmesi yöntemi yasal ve ahlaki olarak ancak belli bir cinsiyete bağlı doğacak çocuğun hasta doğmasının kesin olduğu tıbbi durumlarda uygulanır.
Çoğul Gebelik Nasıl Oluyor?
Yumurtlama esnasında bir ya da iki yumurtalıkta birden fazla sayıda yumurta hücresi olgunlaşır. Bu hücreler döllenirse çoğul gebelik meydana gelir.
Eğer döllenme iki ayrı sperm ve iki ayrı yumurta hücresiyle olursa çift yumurta ikizi oluşur. Bu bebeklerin cinsiyeti aynı olacağı gibi farklı da olur, genetik yapıları birbirinden farklıdır. Ancak birbirlerinden farklı zamanlarda dünyaya gelen kardeşler gibi benzerler. Bir yumurta hücresinin döllenmesi sonrasında döllenen hücrenin ikiye ayrılması ve ayrı canlıların çoğalmasıyla ikiz oluşurlar. Böylece tek yumurta ikizi söz konusu olur.
Tek yumurta ikizlerinin genetik yapısı birbiriyle tamamen aynıdır. Bu nedenle cinsiyetleri, kan grupları, saç, rengi gibi genetik olarak belirlenmiş özellikleri birbiriyle aynıdır.
Hamilelik dönemi, doğum ve doğum sonrası ile ilgili ayrıntılı bilgiler içeren bu bölümümüz Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Dr. Kağan Kocatepe tarafından hazırlanmaktadır.
