Sizin ve eşinizin hücreleriyle “tek vücutta birleşmesiyle” oluşan bebeğiniz sizin ve eşinizin genlerinin harmanlanmasıyla oluşmuştur. Yani hem sizden hem de eşinizden esinlenerek tasarlanmıştır. Size benzeyen ancak sizden apayrı bir genetik yapıya sahip bir birey olarak aramıza katılmıştır. Bu hafta size 4. Hafta sizde oluşan değişikliklerden bahsederek başlayacağız.
Ayrıca sağlıklı bir genetik yapı, sağlıklı bir yeni neslin en önemli belirleyicisidir.
4. HAFTA SİZDE OLUŞAN DEĞİŞİKLİKLER
Öncelikle geçen haftanın başında yumurtlama gerçekleşti. Bununla birlikte sperm hücreleri ile yumurta hücresi karşılaştı. Yumurta hücresi bebeğinizin genetik yapısının sizden kalan yarısını belirleyecek sperm hücresini seçti ve içeri aldı. Sizin ve eşinizin 23 kromozomluk genetik maddesi birleşerek yepyeni genetik yapıda bebeğinizin ilk hücresi oluştu. Zigot adı verilen bu hücre hızla bölünmeye başladı.
2 hücre, 4 hücre, 8 hücre ve 16 hücre şeklinde oluşan bölünme devam eder. Bununla birlikte Fallop tüplerinin içindeki yolculuk yeni canlıyı yerleşeceği rahim içine doğru götürdü.
Morula aşamasındayken rahim iç tabakasına ulaşan canlı artık blastosist olarak anarız. Bebeğinizi oluşturacak hücre topluluğu rahim iç tabakasına geldiğinde kendisine yer bularak bu haftanın başında buraya yerleşir. Çoğu durumda en mükemmel yer damarlanmanın en iyi olduğu rahim arka duvarının üst kısımlarıdır.
İmplantasyon (“yerleşme”) gerçekleştiğinde bazı anne adayları lekelenme tarzında bir kanama görürler.
Buna implantasyon kanaması adı verilir ve döllenmeden sonraki 3-7. günler arasında ortaya çıkar. Kanamanın nedeni aynen bir inşaat yapılmadan önce temel kazılması gibi, rahim iç tabakasında “temel kazılmasıdır”. Ve bu esnada burada bulunan bir kılcal damara denk gelmesidir.
Bu haftanın sonunda normal şartlarda adet kanamanızı bekleyecektiniz. Gebelik planladığınıza göre beklentiniz kanamanızın olmaması yönünde olacak elbette. “Acaba hamile miyim?” diye meraklanmaya başladınız. Bu sorunun cevabını almak için farklı seçenekleriniz var: Kanda beta HCG hormonu (hormon implantasyon gerçekleştikten sonra salgılanır) ölçümü bu haftada gebelik tanısı koyar. Ancak bu test kan alınmasını gerektirir ve nispeten pahalı bir testtir. İdrar testleri ise ucuz testlerdir ancak gecikme olduktan sonra doğru sonuç vermeye başlarlar.
Bu haftanın sonunda adet görmeyecek olsanız dahi aynen adet görecekmiş gibi belirtiler hissedersiniz.
Kadınların önemli kısmında yorgunluk, göğüslerde dolgunluk, uykuya eğilim, bel ağrısı, ruh hali değişiklikleri görünür. Kendinizde hiç bir değişiklik hissetmiyorsanız sabredin: Gebelik henüz yeni başlamıştır ve belirtiler henüz ortaya çıkmamıştır.
Erkek Bebek, Kız Bebek
Doğanın dengesinin korunması için erkek ve kız bebek sayısının birbirine eşit veya yakın olması gerekir. Bu yalnızca insan için değil eşeyli üreyen diğer canlılar için de geçerlidir. İstatistikler (Avrupa ve Amerika) doğan erkek sayısının kız sayısına oranının 1.05 olduğunu gösteriyor. Bunun anlamı erkekler %5 oranında daha fazla doğuyor. İnsanlar binlerce yıldır doğacak bebeklerinin cinsiyetlerini önceden belirlemek için bazı yöntemler uygulamaya çalışmışlardır.
Çoğu toplumda eskiden beri ve belki şimdi bile mal ve mevkinin nesilden nesile aktarması açısından ailelerde erkek bebeğin önemi büyüktür.
Erkek bebek için “yanıp tutuşma” o kadar ileri boyutlara varmıştır ki, insanlar bunu sağlamak için bilimsel yöntemler bile keşfetmişlerdir! Bunlardan en ilginci eski Yunalıların sol testisi iple bağlama sonrası ilişkide bulunulduğunda erkek çocuk sahibi olunacağının teorileridir. Bu teori daha sonra 18. yüzyılda daha da ileri götürülmüş ve Fransız soylularına dönemin bilim adamları tarafından erkek çocuk için sol testislerini aldırmaları bile önerilmiştir…
Bilimsel Veriler
- Bazı yayınlarda anne adayının beslenmesiyle doğacak bebeğin cinsiyeti arasında ilişki saptanmıştır. Sodyum ve potasyumdan zengin beslenen anne adaylarının daha çok erkek çocukları olmuştur. Kalsiyum ve magnezyumdan beslenen anne adaylarının ise daha çok kız çocukları olmuştur.
- Balıkçılıkla geçinen toplumlarda erkek/kız oranı daha yüksektir.
- Alkollü içecek sanayinde çalışanların daha çok kızları olmaktadır.
- 1960-70’li yıllarda ineklerin çok gelişmesini sağlamak için östrojen hormonu verildiği dönemde kasapların daha çok kızları olmuştur. Daha sonra ineklere testosteron verilmesiyle durum tersine dönmüştür.
- Stresli işlerde çalışanların (savaş uçağı pilotları) daha çok kızları olmaktadır.
- Büyük savaşlardan hemen sonra erkek bebek doğumunda büyük artışlar gözlenmektedir. Bu durum stresin azalmasına bağlı olacağı gibi beslenme özelliklerinin değişmesine de bağlı olur.
- Şizofrenili kadınların daha çok kız çocukları olmaktadır.
- Multipl sklerozlu kadınların daha çok erkek çocukları olmaktadır.
- Geriye dönük incelendiğinde prostat kanseri olanların daha çok erkek çocuklarının olduğu gözlenmektedir.
- Batı Afrika’daki iki büyük kızamıkçık salgınının bitmesinden sonra erkek bebek doğumunda büyük artışlar gözlenmiştir.
- Erkek anestezi uzmanlarının daha çok erkek çocukları olmaktadır (anestezi gazlarının etkisi?)
Erkek cinsiyeti belirleyen ve babadan geçen Y kromozomu daha hafif ve daha “güçsüz” bir sperm tarafından taşınır. Ve dış etkenlere oldukça duyarlıdır. Yukarıdaki veriler de toksik etkenlerin (alkol, stres hormonları, anestezi gazları gibi) Y spermlerini olumsuz etkileyerek çeşitli davranış şekilleri ve çeşitli meslek gruplarıyla doğacak çocuk arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişkinin doğmasına neden olmaktadır.
Tümüyle eğlenmek için kullandığımız ancak ilginç bir şekilde çoğu kişide doğru çıkan Çin takvimi bu tahmin gücünü, spermlerin aylara göre oluşan mevsimsel değişiklikleri doğru görmesinden (ısı, nem gibi) alıyor olur mu?
BU HAFTA BEBEĞİNİZDE OLUŞAN DEĞİŞİKLİKLER
Yukarıdaki elektron mikroskop resimlerinde en solda 4 hücreli aşama, ortada ise morula aşamasının erken dönemleri vardır. En sağdaki resim ise bebeğinizin rahim iç tabakasına yerleşmeden hemen önceki durumunu göstermektedir. Burada hücre topluluğunun Zona Pelusida adı verilen hücre çeperinden kurtulmak için yaptığı “yumurtadan çıkma” (hatching) işlevi vardır.
İmplantasyon, yani rahim içine yerleşme işlevi hücrelerden salgılanan rahim iç tabakasını eritici bazı maddelerle gerçekleşir. Kendini eriyen bölgenin içine gömen bebek, üzerinin de bir tabakayla örtülmesini sağlar. Kendini dış etkenlere karşı koruma altına alır.
Yerleşme tamamlandığında bebek beta HCG adı verilen hormonu üretmeye başlar ve bununla anneye “yerleşme işlemi tamam” mesajını verir.
Blastosist oluştuktan sonra hücre toplulukları hemen aralarında iş bölümü yapmaya başlarlar: Bebeğinizin vücudunu oluşturacak hücreler bir kenara, bebeğin beslenmesini sağlayacak hücreler diğer bir kenara çekilir. Aralarında amniyon boşluğu adı verilen geniş bir boşluk oluşur. Bebeğin beslenmesi işlevini üstlenen hücrelere trofoblast adı verilir. Bu hücreler İleride plasentayı oluşturacaklardır. Trofoblast hücreleri hemen en yakınlarındaki anneye ait kılcal damarlarla iletişim kurarlar. Ve anneyle bebek arasındaki ilk madde alışverişi başlar.
Bebeği oluşturacak hücreler ise embriyoblast adını alırlar. Bu hücreler bir yandan yolk kesesi adı verilen yapıyı, öte yandan organların gelişimini sağlayacak olan ektoderm, endoderm ve mezoderm adı verilen üç ayrı tabakayı oluştururlar. Üç tabakadan oluşan ve bebeğin ilk hali olarak tanımlanacak olan bu yapıya bir disk yapısında olduğundan embriyonik disk adı verilir.
ÖNERİ
Kanda beta HCG ölçümü yaptırarak henüz adet gecikmeniz olmadığı dönemde gebeliğinizi saptarsınız. Ancak başlayan gebeliklerin %60’ının kadın haberdar olmadan (yani adet gecikmesi olmadan) doğa tarafından “mükemmel olmadığı gerekçesiyle iptal edildiğini” aklınızda bulundurun. Zaten yüksek olan bu olasılık size denk geldiğinde ve hatta arka arkaya birkaç kez bu durumu yaşadığınızda gereksiz bir stres yaşayıp ve “tekrarlayan düşükler” nedeniyle doktora koşturursunuz. Kanda sadece kimyasal beta HCG ölçümü ile saptanan ve “kimyasal gebelik” adını verdiğimiz bu tür gebeliklerin kaybedilmesi tam anlamıyla düşük kabul edilmez.
Son olarak tıbbi bir neden yoksa (tüp bebek tedavisi gibi) gebelik tanısı için adet gecikmenizi bekleyin.
Hamilelik dönemi, doğum ve doğum sonrası ile ilgili ayrıntılı bilgiler içeren bu bölümümüz Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Dr. Kağan Kocatepe tarafından hazırlanmaktadır.
