Önemli Noktalar
- Sigara dumanı içerdiği bir çok zehirli madde ile başta solunum sistemi, kalp ve damarlar olmak üzere vücudun tüm organ sistemlerine zarar verebilir.
- Sigara içme alışkanlığı olan anne adaylarında çeşitli normal dışı durumların meydana gelme riskinde önemli artış gözlenir.
- Sigara içen adaylarda düşük riski, erken doğum tehdidi ve erken doğum riski, bebeğin yenidoğan döneminde ölme riski vb.artabilir.
- Tüm bu normal dışı durumların sıklığı özellikle günde 20 adet ve daha fazla sigara içen anne adaylarında belirgin olarak artmıştır.
Sigara dumanı zift, nikotin, karbon monoksit, kurşun ve diğer zehirli maddeleri içerir. Bu maddeler direkt olarak üst solunum yollarına, buradan bronşlara ve akciğerlere geçer. Buradan kana geçmesi ve tüm organlara yayılmasıyla başta solunum sistemi, kalp ve damarlara zarar verir. Bunun yanında vücudun tüm organ sistemlerine zarar verir. Bununla birlikte hamilelikte sigara kullanımının size ve bebeğinize hem gebelikte hem sonrasında zararlı etkileri olacaktır.
Sigaranın bu zararlı etkileri kısa vadeli ve uzun vadeli olarak ikiye ayrılır:
Kısa vadeli etkiler
Bunlar, sigara içildiği anda vücuda giren nikotin ve karbonmonoksitin yarattığı anlık etkilerdir. Nikotin bronşları kasıcı etkisiyle akciğerlere daha az hava girmesini sağlar. Damarları kasıcı etkisiyle tansiyonun yükselmesine neden olur. Kalbe etkisiyle nabzın hızlanmasına neden olur. Karbonmonoksitse alyuvarların içinde bulunan hemoglobin adlı molekülün oksijen taşımaktan sorumlu bölgelerini işgal eder. Böylelikle kanın oksijen miktarının azalmasına yol açar.
Bu kısa vadeli etkiler tek bir sigara içilmesinde bile görülür. Hatta çok sigara dumanı bulunan ortamlarda sigara içmeyen kişilerde bile görülen etkilerdir. Normal bir birey bu kısa süreli etkileri kolayca tolore edilir. Ancak anne adayının karnındaki bebeğinin de oksijen ihtiyaçları göz önünde bulundurmalıyız. Sadece sigaranın yarattığı hipoksi ve hipertansiyon bebeğe daha az kan ve oksijen gitmesine neden olur. Günde bir paket sigara içen anne adayı, fetusun ilerleyici bir şekilde oksijensiz kalmasına neden olur.
Uzun vadeli etkiler
Sigara içenlerde uzun vadeli etkiler bir yandan kısa vadeli etkilerin birikici özelliklerine dikkat edilmeli. Öte yandan sigaranın içinde bulunan ziftin akciğerlere çökmesine neden olur. Sigaranın içerdiği kurşun gibi zehirlerin solunum yolunu döşeyen hücrelerde anormal değişiklikler gösterilir. Toksik maddelerin damarlarda yaptığı hasarlar neticesinde ateroskleroz (damar sertliği) meydana gelir. Genel olarak sigara alışkanlığının iştahı azaltır. Özellikle C vitaminini tüketici etkileri nedeniyle uzun vadede beslenme bozukluğu belirtilerinin ortaya çıkmasıyla meydana gelir.
Uzun zamandan beri sigara içen insanlarda akciğerlerin hava taşıma kapasitesi azalmıştır. En ufak bir zorlamayla nabızda artma ve nefes darlığı ortaya çıkar. Çok uzun zamandan beri sigara içenlerde akciğer ve diğer solunum yolu kanserlerine yol açmaktadır. Hatta mesane gibi diğer organ kanserlerine eğilim artar. Hatta yine bu kişilerde damar sertliğine bağlı koroner kalp hastalıkları ve diğer hastalıklara eğilim artmıştır.
Sigaranın gebelik ve bebek üzerindeki etkileri
Sigara içme alışkanlığı olan anne adaylarında çeşitli normal dışı durumların olma riskinde önemli artış gözlenir.
Sigara içen anne adaylarında:
- düşük riski artar…
- erken doğum tehdidi ve erken doğum riski artar…
- erken membran rüptürü (su kesesinin erken açılması) riski artar…
- intrauterin (rahim içi) gelişme geriliği, düşük doğum tartılı bebek doğurma riski artar…
- gebelikte kanama riski (özellikle ablatio placenta ve placenta previa adlı iki duruma bağlı) artar…
- inutero mort fetal (bebeğin anne karnında ölmesi) riski artar…
- bebeğin yenidoğan döneminde ölme riski artar…
- solunum problemleri nedeniyle doğumun ikinci evresinde etkin ıkınamama ve buna bağlı vakum ve sezaryan ile doğum riski artar…
- lohusalıkta süt miktarı azalır…
- sütün C vitamini seviyesi ve bebeği besleyici etkileri azalır…
- bebeğin yakınında sigara içilmesi bebekte pnomoni ve bronşit riskini artırır…
Tüm bu normaldışı durumların sıklığı özellikle günde 20 adet ve daha fazla sigara içen anne adaylarında belirgin olarak artmıştır. Ancak “günlük 20” sayısını bir sınır olarak kabul etmemek gerekir. Sigaranın zararlı etkileri günde bir adet sigaradan itibaren başlamakta ve içilen sigara sayısı ile doğru orantılı olarak artış göstermektedir. Burada 20 rakamını almamızın nedeni günlük klinik uygulamalarımızda bu normal dışı durumları yaşayan anne adayları arasında günde bir paket ya da daha fazla sigara içen anne adaylarının sayıca fazlalığının dikkatimizi çekecek kadar yüksek olmasıdır.
Sigara alışkanlığı olan anne adaylarına öneriler
Öncelikle unutmamalısınız ki sigarayı gebeliğinizin hangi döneminde bırakırsanız bırakın bundan hem siz hem de bebeğiniz mutlaka fayda görecektir. “Nasıl olsa olan olmuştur” düşüncesi hatalıdır.
Sigarayı tümüyle ve gebeliğin planlandığı andan itibaren bırakmak en idealidir, ancak bunun zor olduğu da bir gerçektir. Tümüyle bırakamazsanız, günlük sigara sayınızı 10’un altına indirin.
Emzirme döneminde ve diğer zamanlarda hiç bir zaman bebeğinizin bulunduğu yerde sigara içmeyin, eşinizin ve diğerlerinin de içmesine izin vermeyin. Evde sigara içilmeyen alanlar yaratın.
Sigara içen anne ve babaların çocuklarının da büyüdüklerinde büyük olasılıkla sigara içme alışkanlığı edindiklerini unutmayın…
Gebelik ve lohusalık döneminde sigara içilen yerlerden uzak durun (Pasif sigara içiciliği!)
Nikotin bantları ve elektronik sigaralar da gebelik döneminde önerilmemektedir.
TC Sağlık Bakanlığı ve diğer bazı özel kuruluşların (Allen Carr Sigara Bırakma Programı gibi) sigara tiryakileri için düzenlediği programlar faydalı olabilmektedir.
