Bilinçli ebeveyn olmak üzerine…
Kidokit’le birçok buluşmamızda bilinçli anne baba olmaktan bahsedeceğiz. Bilinçli olmak, yaptığı işte iyi olabilmek için “hazırlıklı” ve “bilgili” olmayı beraberinde getirir. Bu da hem psikolojik yönden hazır olmayı hem de çocuk gelişimi ve ihtiyaçları açısından bilgili olarak davranışlarımızı bu doğrultuda ayarlayabilmeyi içerir. Dr. Maria Montessori bir bebeğin büyürken sahip olduğu en yüksek potansiyele ulaşmasında en büyük payın “hazır çevre” ve “hazır yetişkinler”e ait olduğunu söyler.
Şimdi gelin Montessori metodu çerçevesinde bilinçli ya da hazır anne baba olmak için neler yapabileceğimize;
Öncelikle hem psikolojik hem de pratik hazırlığa ihtiyacımız var. Kişinin kendini geliştirmeye her zaman devam etmesi gerekmektedir. Her zaman öğrenmeye açık olması ve öğrenme sürecini her daim sürdürmesi önemlidir.
Psikolojik Hazırlıklar:
1.Kendinizi tanıyın:
1.a. Sahip olduğunuz önyargı ve beklentilerin farkına varmaya çalışın.
1.b. Çocuklara ve diğer yetişkinlere karşı tutum ve davranışlarınız üzerinde düşünün.
-
Çocuğunuza inanın:
2.a. Öğrenilmesi gereken içsel göstergeler olduğuna inanın.
2.b. Çocuğunuz uygun bir ortamla tanıştırıldıysa olumlu bir tepki geliştireceği inancına sahip olun.
-
Kendinize ve çocuğunuza güvenin.
3.a. Çocuğunuza karşı saygı ve koşulsuz sevgi duyun. Onu bir birey olarak tanımaya hazır olun.
3.b. Mümkün olduğunca öfke, gurur ve otoriter tarzınızdan arının.
3.c. Çocuğunuzun büyümesine izin vermek için egosuz ve mütevazı olmaya çalışın.
3.d. Mizah anlayışı edinin, çocuk şarkıları öğrenin.
3.e. Sabırlı ve sorumlu olmayı öğrenmeye çalışın.
3.f. İşinize ve hayatınıza bağlı olun.
3.g. Zaman yönetimine yönelik planlamalarınızı yapın.
3.h. Sağlığınıza ve kendinize özen gösterin. İyi beslenin ve spor yapın. Kendinizi fiziken iyi hissettiğinizde psikolojiniz de daha iyi olacaktır.
Yukarıda kendinizle ilgili maddelerin bugünkü değerlendirmesini yapın. (Bu konuda nasılım?) ve sonuçlarını bir kenara yazın. Şu anda olduğunuz bu noktaya A noktası deyin. Bu kez kafanızdaki ideal anne-baba figürünün ne şekilde olmasını istediğinizi düşünün (kendi nitelikleriniz dahilinde değil idealde ne olmasını arzulardınız diye düşünerek) ve buna da B noktası deyin. A noktasından B noktasına varmak için nelere ihtiyacınız olduğunu; neleri değiştirmek gerektiğini düşünün. Bu gerekliliklerin ne kadarını yapmaya ya da değiştirmeye hazırsınız ya da isteklisiniz diye bir değerlendirme yaparak kendi potansiyelinizi belirleyin ve hedeflerinizi gerçekçi bir şekilde koyarak kendinizi hazırlayın.
Pratik Hazırlıklar:
Öncelikle:
– Çocukların oyuncakları ve ekipmanları çevre ve çocuk arasındaki bağlantı olarak işlev görmektedirler. Çocuğunuzun yaşına uygun oyuncakları öğrenin ve ne tür oyuncakların hangi alanları beslediğini bilin.
– Doğru zamanda doğru tip oyun ve oyuncaklar sunmaya çalışın.
– Çocuğunuzun tekrarlama ihtiyacına saygı gösterin.
– Gereksiz müdahale ve düzeltmelerden kaçının
– Evinizdeki kuralları düzenleyin ve bu konuda net olun. Özgürlük tanıyın ama sınırlamaları da net olarak koyun. Konulan sınırlarda güvenlik ve sosyal-duygusal gelişimi desteklemek ön planda olsun.
Bir ebeveyn olarak:
– Rol model olun.
– Cezalandırmayın ya da övünmeyin.
– Çocuğunuzu iyi gözlemleyin.
– Çocuğunuzun konsantrasyonu koruyun. Çalışan ya da odaklanarak oynayan çocuğu asla bölmeyin.
– Çocuğunuzun sosyalleşme çabalarında ufak yaşta bir şeyler yolunda gitmiyorsa nasıl ve ne zaman duracağınızı ve araya gireceğinizi bilin.
– Çocuğunuzun karşısında iyi görünün.
– Çocuklar, saygınızı hissettiklerinde ve kendileri olma şanslarını onlara tanırsanız sizi çok daha fazla seveceklerdir.
– Çocuğunuzun ihtiyaçlarına ve hassas dönemlerine, motor yeteneklerine ve zekasına dikkat edin.
– Çocuğunuz yanınızdayken hakkında kötü konuşmayın.
– Çocuktaki iyi yönleri geliştirmeye ve güçlendirmeye odaklanın.
– Titiz ve düzenli olun.
– Çocuğunuz size ihtiyaç duyduğunda ya da hevesle bir şey anlattığında çağrısına kulak vermeye her zaman hazır olun.
– Çocuğunuzla kaliteli vakit geçirin. Onunla eğlenin, gezin, paylaşın ve oynayarak öğretin.
Onunla iletişim halindeyken:
– Çocuğunuzun çocuk olduğunu ve hata yapabileceğini aklınızdan çıkarmayın. Hata yapan ve daha sonra hatasını kendi düzelten çocuğunuza saygı gösterin ve bu hatayı düzeltmesi için ona zaman tanıyın. (Tabi ki çocuğunuzun gelişimini veya başka bir özelliğini tehlikeye sokabilecek herhangi bir eylem veya olay varsa tabi ki müdahale edin)
– Çocuğunuzu istemediği faaliyetleri yapmaya zorlamayın. (Tabi ki sağlığı ya da güvenliği tehlike altına girmiyorsa) Dinlendiği, oynadığı, gözlemlediği ve düşündüğü zamanlarda ona saygılı olun.
– Bir faaliyet arayışında olduğunda bulmasına ya da farklı opsiyonları düşünebilmesine yardım edin.
– Kusurlarının üstesinden gelmesi için, kendisinde olmayanı edinmesi gerekmektedir. Bu da özenli bir çevreyle, bir amaç çerçevesinde, sessizce, yumuşak kelimelerle, sevgiyle sağlanabilir. İçindeki gücü arayan, bulan ve kendisinde saklayan çocuğa varlığınızı hissettirin.
– Çocuğunuza karşı her zaman iyi davranışlar sergileyin ve elinizden gelenin en iyisini ona sunun.
– Çocuğunuzun kendi içsel hedefleri için çalıştığını, özellikle 3 yaşına kadar daha ziyade iç öğretmenini ve sezgilerini dinlediğini; yaptığı hatalı davranışların size karşı olmasıyla ya da yönlendirilmiş bir hedefe yönelik olmakla ilişkili olmadığını bilin.
Kendiniz ve çocuğunuz için:
– Mümkün olduğunca yeni makaleleri ve çocuk gelişim ile ilgili yayınları takip edin. Belli problemleri yaşarken yalnız olmadığınızı bilmek her zaman size iyi gelecektir.
– Ve tabi ki Kidokit’i izlemeye ve Kidokit’in çocuğunuz için hazırladığı planları uygulamaya özen gösterin.
Yazan ve Derleyen:
Funda Güngör Akpınar, Montessori Eğitmeni, Association Montessori Internationale
Özel Mutlu Panda Montessori Anaokulu Kurucusu
