Para kavramını çocuğunuza nasıl anlatmalısınız?

Çocuğunuz para kavramının temeliyle ne kadar erken tanışırsa o kadar iyi. Bu 9 önemli bilgiyi onunla paylaşmayı unutmayın!

1-Çocuklar için anne baba her şeyi bilir, her şeyi yapar, güçlüdür. 

Para kavramı henüz paranın sonsuz sınırsız olduğunu düşünürler. Para eğitimi ailede başlar. İlk adım paranın sonsuz olmadığını, bir sınırı olduğunu öğretmek. Bunun için en iyi eğitim de harçlıktır. Belli bir miktar parası olduğunda bunun bittiğini gören çocuk, ailesinde de paranın bir sınırı olduğunu anlar. Ardından da parasını korumak için biriktirmek ve tasarruf kavramlarını öğrenir.

2-Para kazanılır

Her sabah kalkıp işe gidiyorsunuz. İlk olarak işe gitme nedeninizin para kazanmak olduğunu söyleyin. Hayatınızı sürdürmek, ona istediği şeyleri alabilmek ve en önemlisi harçlığını verebilmek için çalışmanız gerektiğini anlatın. Paranın kazanılması gerektiğini öğrenecektir. Siz de ona evde ona ufak tefek işler verin. Karşılığında da bir miktar para ödeyin. Para kazanmanın ne kadar zor ama bir o kadar da tatlı olduğunu öğrenecektir.

3-Her şeyin bir bedeli vardır

Hepimiz çocuklarımıza her şeyin en iyisini en güzelini vermek istiyoruz. Seyrettiği televizyonun, açık duran elektriğin, çok sevdiği pastaların veya DVD’leri almak için para harcandığını siz anlatana kadar bilmez. Alışverişe çıkarken onu da beraberinizde götürün. Bakkalda manavda parayı o uzatsın, üstünü alsın. Eve gidince de aldıklarınızı yazın. Ne kadar para harcadığınızı öğrensin.

4-Kelimeler önemlidir

Anlamaz demeyin anlar. Finansal kelimeleri çocuğunuza ne kadar erken yaşta öğretirseniz o kadar iyi. Birikim, tasarruf, banka, yatırımı, bütçe, harcamak… Bu kelimelerin anlamını ve nasıl kullanıldıklarını öğrendikçe finansal konuları kavrama becerisi de o kadar çok olur.

5-Herkes her şeye sahip olamaz

Samimi olun. Çocuğunuza sahip olduğunuz ev araba, mallar konusunda gerçeği söyleyin. Mesela bankaya borcunuz varsa buna sahip ödemek için bankaya borçlandığınızı ve her ay kazandığınız paradan bunun taksitlerini ödediğinizi anlatın. Çevrede başka arkadaşlarının sahip olduğu veya olamadığı şeylerle kıyaslama yapmaması gerektiğini öğretin. “Neden bizim güzel ve büyük evimiz yok” sorusu mutlaka gelecektir. Bunu ona samimiyetle ve sabırla anlatın.

6-Tasarruf gerekli

Tasarruf zordur. Bu daha büyük bir hedefe doğru çalışmak,  istediğiniz şeylerden vazgeçmek anlamına gelir. Ama aynı zamanda öğrenilebilir bir yetenektir. Ayrıca çalışmaların çoğu daha kişisel disiplin egzersiz olduğunu göstermektedir, o kadar kolay olur. Evdeki elektriği, suyu gereksiz harcamaları küçük yaşta öğretebilirsiniz.

7-Öncelikler nedir?

Çocuklar özellikle beş yaşından önce, dengeleri pek iyi anlayamaz. “Dondurma mı yoksa simit mi istersin” diye sorduğunuzda muhtemelen ikisini de isteyecektir. Uzmanlar çocuklara tercih yapmayı ve seçenekler arasında birinden vaz geçmesi öğrenmesinin önemli olduğunu söylüyor. Böylece istek mi ihtiyaç mı algısını kavraması daha kolay olur. Yani çocuklarınız bir şey istediğinde bir diğerinden vaz geçebilmeyi öğrenmelidir. Böylece öncelik sıralamasını da kafasından yapmaya başlar.

8-Her şeye sahip olamazsın

Çocukların en çok kullandığı kelime “İstiyorum” dan vazgeçirmek zordur ama imkansız değildir. Ona her şeye aynı anda sahip olamayacağını öğretin. Yoksa büyüdüğünde mutsuz ve hiçbir şeyden tatmin olmayan bir genç olur.

9-Hayat zor seçimlerle dolu

Para ve tasarruf konularını öğrenmesi zaman alır. Öncelikle neden tasarruf ve birikim yapması gerektiğini öğrenmelidir. Ve bunun için de almak istediği şeylerden vaz geçmeyi veya beklemeyi öğrenecektir.

Özlem Denizmen, Kişisel Para Danışmanı

Para Durumu ve Foder Finansal Okur Yazarlık ve Erişim Derneği