Kidokit Logo

Besin alerjisi

Yemek Yemekte Zorlanan Çocuk

Önemli Noktalar

Ağız yoluyla alınan besin veya besin katkı maddelerine karşı vücutta gelişen olumsuz reaksiyonlar besin alerjisi olarak tanımlanmaktadır.

Çocuklarda sıklığı %6-8’dir. En sık besin alerjisi olan dönem 0-1 yaş arasıdır. Bu dönmede sindirim sistemi gelişimini tamamlamadığı için normalde emilmeyecek büyüklükteki proteinler bağırsak cidarından kana geçer. Ve besin alerji reaksiyonlarına neden olur. Sindirim sistemi olgunlaştıkça bu “aşırı” geçirgenlik de ortadan kalkar. Ve süt çocukluğundaki besin alerjilerinin çoğunluğu ileri yaşlarda kaybolur. En sık besin alerjisi oluşturan gıdalar inek sütü ve yumurta (özellikle beyazı) dır. Soya, fıstık, deniz ürünleri, fındık ve buğday da sık alerji oluştururlar. Alerjiler deri, sindirim sistemi ve solunum sisteminde bulgu oluşturur; hatta “anaflaksi” dediğimiz ciddi sistemik reaksiyonlara yol açarlar.

Bulgular

Deri bulguları besinin alınmasından sonra dakikalar içinde ortaya çıkar. Yüzde, ağız çevresinde alımı takiben ürtiker (halk arasında kurdeşen) olarak adlandırdığımız deriden kabarık, pembe renkli, üzerine basınca solan, kaşıntılı kabarıklıklar ortaya çıkar. Sindirim sisteminde bulantı-kusma; karın ağrısı, ishal, gaz çıkarma, karın şişliği olmaktadır. Bazı gıdalar alerjik reaksiyon nedeniyle bağırsağın iç cidarında küçük yaralar oluşturur. Böyle durumlarda bebeğin/çocuğun kakasında kan veya mukus olur. Hapşırma, burunda doluluk-kaşıntı, göz yaşarması/kızarıklık/kaşıntı; ısrar eden öksürük; alt veya üst solunum yollarında daralma gibi bulgular ortaya çıkar.

Anaflaksi denilen ağır alerjik reaksiyonlar besin alımından dakikalar sonra hızla gelişir. Deri, solunum yolları, sindirim sistemi, dolaşım sistemi, merkezi sinir sistemi eş zamanlı/kısa aralıklarla etkilenir. Solunum zorluğu, tansiyon düşmesi, şok, ciltte döküntüler, şuur bulanıklığı gibi bulguların eşlik ettiği, hayati tehlike taşıyan reaksiyonlar gelişir. Hızlı ve doğru müdahale hayat kurtarıcıdır. Belirgin alerjisi olan ve anaflaksi riski taşıyan bireyler mutlaka bu durumu açıklayıcı bir bileklik veya kolye taşımalıdır. Hatta yanlarında hemen uygulanacak  kalem şeklinde Adrenalin enjektörleri , antihistaminik ve kortizon bulundurmalıdırlar.

Ek gıda süreci

Bebeğin hangi gıdayı aldıktan sonra alerjik reaksiyon oluştuğu sorgulanmalıdır. Ek gıdalara başlarken yeni gıdalara gündüz vakti, az miktarda ve iki yeni gıda arasında 4-5 gün zaman bırakacak şekilde başlanmasının sebebi bu tip alerjik reaksiyonların oluşup oluşmayacağını gözlemektir. Yalnızca anne sütüyle beslenen bebeklerde de annenin sütü aracılığıyla vücutlarına giren besin proteinlerine karşı alerji gelişeceği akılda tutulması gereken çok önemli bir noktadır. Bu durumda bebekte alerjik reaksiyon geliştiği zaman annenin neler yediği/içtiği dikkatle sorgulanmalı; şüpheli gıdalar anne beslenmesinden 1-2 hafta süreyle çıkarıldığında bulguların gerileyip gerilemediğine bakılmalı; bulgular gerilediğinde anne aynı gıdayı tekrar alırsa bebekte reaksiyonun tekrarlayıp tekrarlamadığına bakılması gerekir.

Bebeğe verilecek besin önce bebeğin alt dudağının iç yüzüne değdirilerek kızarıklık, şişlik, kaşıntı olup olmadığını takip ederiz. Tanı kanda alerjene özgü antikor saptanması; prick test /yama testi gibi cilt testlerinin uygulanmasıyla konmaktadır. Altın standart test ” çift kör plasebo kontrollü besin yükleme testi” (double blind placebo controlled food challenge-DBPCFC)dir. Şüphelenilen besini testten 1-2 hafta önce keserler.  Testin sonucunun yorumlanmasına engel yaratacak antihistaminik, kortizon gibi ilaçlar kullanılmamalıdır. Test negatif kalırsa yalancı-negatif sonuçları elemek için şüpheli besin acil şartlarında gözetim altında bebeğe yediririz. Yaşamı tehdit eden anaflaktik alejik reaksiyon varlığında şüpheli besin belliyse yükleme testi yapılmaz. Belli değilse olası besinler gerekli müdahalelerin yapılacağı yoğun bakım şartları sağlandıktan sonra deneriz.

Kesin tanı konduysa sorumlu besini diyetten çıkarırlar. 1-2 yıl aralıklarla ağızdan alerjen gıda verilerek duyarlılığın geçip geçmediğine bakarlar. Süt , yumurta ve soya alerjisi genellikle geçicidir. Balık ve fıstık alerjisi ise ileri yaşlara dek devam eder.

Yazan:

Dr. Gülay Kara, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı
Muayenehane Hekim

Çocuk Gelişim Uzmanınız Kidokit

İlginizi çekebilecek diğer İçerikler

İlk anne sütünü tadan bebek

Kolostrum nedir

Önemli Noktalar Doğumdan hemen sonra ilk üç gün içinde gelen ve kolostrum olarak adlandırılan süt özel bir yapıya sahiptir ve bu sıvıda otuzdan fazla madde

Hamile olan kadın

Riskli gebelik nedir?

Önemli Noktalar • Gebelikte anne adayının kendisiyle ve/veya bebeğiyle ilgili normaldışı durumların ortaya çıkma olasılığını artıran faktörlere GEBELİKTE RİSK FAKTÖRLERİ adı verilir. • Risk faktörleri

7. Hafta Hamilelik

7. HAFTA SİZDE OLUŞAN DEĞİŞİKLİKLER Artık gebeliğinizde 7. Hafta dönemine girdiniz. Hamile olduğunuzu eşiniz ve en yakınlarınız dışında kimler biliyor? Anne adaylarının çoğu “test doğru

Bebeğini emziren anne

Emzirmenin süresi

Önemli Noktalar Anne sütünün ve emzirmenin; çocuğun sağlığına, beslenmesine, gelişimine pek çok yararı olduğu gibi çocuğun psikolojik ve zekâ gelişimine de önemli ölçüde katkısı olduğu

21. Hafta Hamilelik

21. HAFTA SİZDE OLUŞAN DEĞİŞİKLİKLER Artık gebelikte 21. hafta dönemine girdiniz. Bebek hareketleriniz başladı ve bu haftadan itibaren bebeğinizin oynama sıklığı ve hareketlerin hissedilebilirliği artacak.

Ek Besinlere Geçiş

Ek gıdaya geçiş takvimi

Önemli Noktalar Anne sütünün verilmesinde bir sakınca yoksa ilk 6 ay boyunca sadece anne sütü önerilmektedir. Altıncı ay pek çok bebek için şayet öncesinde geçmediyseniz

Çiğ Badem Sütü

Çiğ badem sütü

Önemli Noktalar Çiğ badem sütü, çocuklarınız için evde hazırlayabileceğiniz çok sağlıklı bir içecek. Her gün taze süt yapmak yerine birkaç günlük süt hazırlamak istenirse de

Çocuklarda Ağız ve Diş Bakımı

Çocuklarda ağız ve diş bakımı

Önemli Noktalar Diş çürüğü ülkemizde ve dünyada çocukluk çağının en sık görülen kronik (süreğen), mikrobik hastalığıdır. Diş minesi her ne kadar vücuttaki en sert madde

Kidokit Logo

Uygulamamızla Tanıştınız mı?

Kidokit Logo

Uygulamamızla Tanıştınız mı?

QR Kodu Taratın.
Uygulamayı Hemen İndirin!