Kidokit Logo

Besin alerjisi

Yemek Yemekte Zorlanan Çocuk

Önemli Noktalar

Ağız yoluyla alınan besin veya besin katkı maddelerine karşı vücutta gelişen olumsuz reaksiyonlar besin alerjisi olarak tanımlanmaktadır.

Çocuklarda sıklığı %6-8’dir. En sık besin alerjisi olan dönem 0-1 yaş arasıdır. Bu dönmede sindirim sistemi gelişimini tamamlamadığı için normalde emilmeyecek büyüklükteki proteinler bağırsak cidarından kana geçer. Ve besin alerji reaksiyonlarına neden olur. Sindirim sistemi olgunlaştıkça bu “aşırı” geçirgenlik de ortadan kalkar. Ve süt çocukluğundaki besin alerjilerinin çoğunluğu ileri yaşlarda kaybolur. En sık besin alerjisi oluşturan gıdalar inek sütü ve yumurta (özellikle beyazı) dır. Soya, fıstık, deniz ürünleri, fındık ve buğday da sık alerji oluştururlar. Alerjiler deri, sindirim sistemi ve solunum sisteminde bulgu oluşturur; hatta “anaflaksi” dediğimiz ciddi sistemik reaksiyonlara yol açarlar.

Bulgular

Deri bulguları besinin alınmasından sonra dakikalar içinde ortaya çıkar. Yüzde, ağız çevresinde alımı takiben ürtiker (halk arasında kurdeşen) olarak adlandırdığımız deriden kabarık, pembe renkli, üzerine basınca solan, kaşıntılı kabarıklıklar ortaya çıkar. Sindirim sisteminde bulantı-kusma; karın ağrısı, ishal, gaz çıkarma, karın şişliği olmaktadır. Bazı gıdalar alerjik reaksiyon nedeniyle bağırsağın iç cidarında küçük yaralar oluşturur. Böyle durumlarda bebeğin/çocuğun kakasında kan veya mukus olur. Hapşırma, burunda doluluk-kaşıntı, göz yaşarması/kızarıklık/kaşıntı; ısrar eden öksürük; alt veya üst solunum yollarında daralma gibi bulgular ortaya çıkar.

Anaflaksi denilen ağır alerjik reaksiyonlar besin alımından dakikalar sonra hızla gelişir. Deri, solunum yolları, sindirim sistemi, dolaşım sistemi, merkezi sinir sistemi eş zamanlı/kısa aralıklarla etkilenir. Solunum zorluğu, tansiyon düşmesi, şok, ciltte döküntüler, şuur bulanıklığı gibi bulguların eşlik ettiği, hayati tehlike taşıyan reaksiyonlar gelişir. Hızlı ve doğru müdahale hayat kurtarıcıdır. Belirgin alerjisi olan ve anaflaksi riski taşıyan bireyler mutlaka bu durumu açıklayıcı bir bileklik veya kolye taşımalıdır. Hatta yanlarında hemen uygulanacak  kalem şeklinde Adrenalin enjektörleri , antihistaminik ve kortizon bulundurmalıdırlar.

Ek gıda süreci

Bebeğin hangi gıdayı aldıktan sonra alerjik reaksiyon oluştuğu sorgulanmalıdır. Ek gıdalara başlarken yeni gıdalara gündüz vakti, az miktarda ve iki yeni gıda arasında 4-5 gün zaman bırakacak şekilde başlanmasının sebebi bu tip alerjik reaksiyonların oluşup oluşmayacağını gözlemektir. Yalnızca anne sütüyle beslenen bebeklerde de annenin sütü aracılığıyla vücutlarına giren besin proteinlerine karşı alerji gelişeceği akılda tutulması gereken çok önemli bir noktadır. Bu durumda bebekte alerjik reaksiyon geliştiği zaman annenin neler yediği/içtiği dikkatle sorgulanmalı; şüpheli gıdalar anne beslenmesinden 1-2 hafta süreyle çıkarıldığında bulguların gerileyip gerilemediğine bakılmalı; bulgular gerilediğinde anne aynı gıdayı tekrar alırsa bebekte reaksiyonun tekrarlayıp tekrarlamadığına bakılması gerekir.

Bebeğe verilecek besin önce bebeğin alt dudağının iç yüzüne değdirilerek kızarıklık, şişlik, kaşıntı olup olmadığını takip ederiz. Tanı kanda alerjene özgü antikor saptanması; prick test /yama testi gibi cilt testlerinin uygulanmasıyla konmaktadır. Altın standart test ” çift kör plasebo kontrollü besin yükleme testi” (double blind placebo controlled food challenge-DBPCFC)dir. Şüphelenilen besini testten 1-2 hafta önce keserler.  Testin sonucunun yorumlanmasına engel yaratacak antihistaminik, kortizon gibi ilaçlar kullanılmamalıdır. Test negatif kalırsa yalancı-negatif sonuçları elemek için şüpheli besin acil şartlarında gözetim altında bebeğe yediririz. Yaşamı tehdit eden anaflaktik alejik reaksiyon varlığında şüpheli besin belliyse yükleme testi yapılmaz. Belli değilse olası besinler gerekli müdahalelerin yapılacağı yoğun bakım şartları sağlandıktan sonra deneriz.

Kesin tanı konduysa sorumlu besini diyetten çıkarırlar. 1-2 yıl aralıklarla ağızdan alerjen gıda verilerek duyarlılığın geçip geçmediğine bakarlar. Süt , yumurta ve soya alerjisi genellikle geçicidir. Balık ve fıstık alerjisi ise ileri yaşlara dek devam eder.

Yazan:

Dr. Gülay Kara, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı
Muayenehane Hekim

Çocuk Gelişim Uzmanınız Kidokit

İlginizi çekebilecek diğer İçerikler

Annesinin kucağında uyuyan bebek

Lohusalık…

Önemli Noktalar İlk 6-8 haftalık döneme “lohusalık dönemi” denilir ve bu dönem hem anne hemde bebek açısından önemli ve hassastır. Anne bu dönemde emzirmiyorsa doğumdan

Uyuyan çocuk

Uyku ve 6 hali

Önemli Noktalar Çocuklar anne rahminde yaklaşık yedinci ayda REM uykusunu annesiyle senkronize etmeye başlar. Uykunun 6 hali vardır; derin uyku, aktif uyku(REM), uykulu, arada hal,

Annesinin kucağında uyuyan bebek

İki haftadan uzun süren ishaller! 

Önemli Noktalar İshal (diyare) günlük kaka sayısında artma ve kıvamında yumuşama olarak tanımlanır. Akut ishaller ani başlar ve genellikle bir hafta içinde düzelir. İki haftadan

Masaj yapılan bebek

Adım adım masaj aşamaları

 Bebeğinizin vücudunda her bölge için farklı tür bir masaj vardır. Yüz masajı  Parmaklar bebeğin alnının ortasına koyulup oradan şakaklara doğru masaj yapın.  Göz kapaklarını şakaklara

Babasının kucağında uyuyan bebek

Yenidoğan döneminde babanın rolü…

Önemli Noktalar Genelde bebeklerin ilk yılında ön planda olan kişi anne olsa da babaların da çok önemli rolleri vardır. Her şeyden önemlisi bebeğinizin anneyle olduğu

aynada kendine bakan kız

Yaratıcı drama ve çocuk

Önemli Noktalar Yaratıcı drama günümüzde sıklıkla dramatizasyonla karıştırılmaktadır. Yaratıcı dramayı tiyatrodan ziyade bir “alternatif bir eğitim metodu” olarak görmek daha uygundur. Yaratıcı drama yaratıcılığı geliştirir,

Bebeğini Tutan Anne

Bebeğimi nasıl tutmalıyım?

Önemli Noktalar Bebeğinizin kafasını omzunuza dayamak ve bir elinizle poposunun altından tutarken diğer bir elinizle sırtından desteklemek de onu tutabileceğiniz güzel pozisyonlardan biridir. İlk haftalardan

Zeka ve çocuk

İnsan beyni nasıl çalışır?

Önemli Noktalar İnsan beyni eşsizdir ve doğum öncesi dönemde, beynin gelişimi ve büyümesi vücudun geri kalanıyla karşılaştırıldığında muazzamdır. Sinir hücreleri, düşünce, duygu, davranış, hareket ve

Kidokit yazısı

Uygulamamızla Tanıştınız mı?

QR KODU TARATIN. UYGULAMAYI HEMEN İNDİRİN

Kidokit Logo

Uygulamamızla Tanıştınız mı?

QR Kodu Taratın.
Uygulamayı Hemen İndirin!