İştahsızlık ve yemek seçme

Yemek seçme, yemeği reddetme çocuklarda sık görülen olumsuz beslenme davranışlarıdır.

İştahsızlık çocuğun besin almak istememesi ile ortaya çıkan bir tablodur. Altta idrar yolu iltihabı, kansızlık, parazitozlar gibi nedenler yatabilir.  Bu yaş grubunda görülen iştahsızlıkta çoğunlukla  altta çocuğa ait organik bir sorun yoktur. Sorun çocuğun anne-babanın beklentilerinin altında yemek yemesi veya önerilen gıdaların bazılarını istemli olarak reddetmesidir. 9 aydan sonra ego gelişimi belirginleşen çocuk kendince hayatının kontrol altına almaya çalışır. Kontrol altına alabileceği üç alanda (yemek, uyku ve tuvalet eğitimi) söz sahibi-karar verici olmaya çalışır. Çocuk tarafından yemeğin reddedilmesi anne-babaya karşı kullanılabilecek güçlü bir silahtır. Hayatımızın hiçbir döneminde bu yaş dönemindeki  kadar inatçı olmadığımızın bilincinde erişkinler olarak çocuğumuzla inatlaşmamalı ve bu yanlış davranışların pekişmesine yol açmamaya çalışmalıyız.

Çocuğumuzun yediklerini 3-4 gün ayrıntılı olarak kaydedip doktorumuzla paylaşabiliriz. Böylece çocuğumuzun aldığı günlük kalori miktarını görüp gereksiz endişelenip endişelenmediğimize daha objektif karar verebiliriz. Yemekten 1 saat önce ve yemek sırasında sıvı tüketmemeye çalışırız. Biberon kullanıyorsa yerine bardak koymak; günlük süt tüketimini maksimum iki bardakla sınırlamak yardımcı olabilir. Çocuğumuz öğünde sunduğumuz gıdayı reddederse farklı bir seçenek sunulmalı ama bu seçeneği de reddederse bir sonraki öğüne kadar “alternatif” sunmadan beklenmelidir. Aile sofrasında çocukların görerek öğreneceği düşünülerek yemekler birlikte yenmeli, anne-baba ve kardeşler de çocuğa sunulan gıdalara benzer gıdalar tüketmelidir. Kendi yaşında veya biraz daha büyük sağlıklı beslenen çocuklarla bir arada olmak da olumlu beslenme davranışını pekiştirir.

 Çocuğumuzu belli gıdaları yemek için zorlamak, belli miktarları bitirmesi için uğraşmak yediği gıdaya bağlı olmaksızın “yemek işi”ne tepki vermesine ve yeme probleminin tüm gıda ve tüm öğünlere yayılmasına; bir kişilik savaşına dönüşmesine neden olur.

2-3 yaş için örnek menü:

Sabah öğünü

1 yumurta ve /veya 1 kibrit kutusu kadar beyaz peynir

1-2 tatlı kaşığı bal/reçel/fındık ezmesi

2-3 adet çekirdeği çıkarılmış zeytin

1 ince dilim ekmek

Birkaç dilim domates/mandalina

2/3 su bardağı (150ml) süt

Öğle öğünü

2-3 yemek kaşığı sebzeli köfte

2 yemek kaşığı makarna

1 küçük meyve

İkindi öğünü

1 küçük dilim kek

Akşam öğünü

1-2 küçük ızgara balık

1 kase mercimek çorbası

Yazan ve Derleyenler:

Dr. Gülay Kara, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı

Muayenehane Hekimi