Önemli Noktalar
- Bebeklerin ilk 3 ayında görülen, 3 hafta civarı başlayan, haftada 3 günden daha sık, üç saatten uzun süren; minimum 3 hafta devam eden ağlama nöbetleri olarak tanımlanır.
- Kolik kelime anlamı olarak vurup kaçıcı tarzda ağrı anlamına gelir ve sakin sakin uyuyan bebek sanki bir şey batırılmışçasına aniden ağlamaya başlayabilir.
- Doğadaki diğer canlıları düşündüğümüzde bizim bebeklerimizin dünyaya biraz daha “az donanımlı” geldiklerini ve başta sindirim sistemi ve sinir sistemi olmak üzere birçok sistem gelişimini dışarda tamamladıklarını kabul etmek gerekir.
- 3 ay dolduktan sonra bulgular çoğu bebekte hızla düzelir.
İnfantil Kolik nedir?
Normal kilo alan sağlıklı süt çocuklarında yaşamın ilk 3 ayında gördüğümüz, 3 hafta civarı başlayan, haftada 3 günden daha sık, üç saatten uzun süren; minimum 3 hafta devam eden ağlama nöbetleri olarak tanımlarız. Genellikle “babaların işten gelme saatinde” yani akşam üstleri başlar. Bazen bebek yoruluncaya ve uyuyuncaya kadar (gece 01-02 civarı) devam eder. Ağlama ve huzursuzluk genellikle nöbetler şeklindedir. Nedeni konusunda kesin bir fikir birliği yoktur. Sindirim sisteminin tam olgunlaşmamış olması, annenin yediği gıdalara tahammülsüzlük, gaz oluşumu fazlalığı vb. etkili olur. Doğadaki diğer canlıları düşündüğümüzde bizim bebeklerimizin dünyaya biraz daha “az donanımlı” geldiklerini kabul etmek gerekir. Bu nedenle başta sindirim sistemi ve sinir sistemi olmak üzere birçok sistem gelişimini dışarda tamamlar. Kolik etyolojisinde de bu “az gelişmişlik” açıklayıcı olur. Çünkü çözümde de en etkili faktör zamandır. 3 ay dolduktan sonra bulgular çoğu bebekte hızla düzelir.
Kolik nöbetlerinin öncesinde ve sonrasında bebek tamamen sağlıklı görünümdedir. Ve ateş, kusma veya ishal gibi ilave bulgular yoktur. Karın ağrısı nöbeti bazen bebeğin gaz çıkarması veya kaka yapması ile sona erer. Ve asıl sorunun “gaz” olduğu düşünülür. Ama bebeklerin büyük çoğunluğunda asıl neden gaz değildir. Kolik kelime anlamı olarak vurup kaçıcı tarzda ağrı anlamına gelir. Sakin sakin uyuyan bebek sanki bir şey batırılmışçasına aniden ağlamaya başlar.
Aşırı dar/kalın giysiler, kalabalık, annenin aşırı çay/kahve gibi maddeler tüketmesi de bebeği huzursuz eder. Emzirmenin ardından bebeği dik, yüzü omuza gelecek şekilde tutularak sırtına masajla gazını çıkarmasına yardımcı oluruz.
Annenin rolü;
Annenin yediklerinin kolik oluşumundaki katkısı çok fazla olmamakla birlikte kuru fasulye, lahana, mercimek gibi gaz oluşturduğu kesin olarak bilinen gıdalardan uzak durmak akıllıca olur. Giderek artan sıklıkta bebeklerde inek sütü proteinine karşı alerjik reaksiyonlar görmekteyiz. Yenidoğan bebeklerin bağırsak geçirgenliği fazla olduğu için normalde emilmemesi gereken büyüklükteki proteinler de bağırsaktan kana geçip alerjik reaksiyon oluşturabilir. Erken dönemde bu tablo sadece karın ağrısı ve huzursuzluk olarak kendini gösterebilir. Bazen kakada mukus ve kan varlığı da tabloya eşlik eder. Böyle bebeklerin annelerinin diyetinden 2-hafta süt ürünlerini çıkarıp bebeği daha sonra tekrar değerlendirmek yardımcı olur.
Kolikle başa çıkmada ilk adım anneyi olabildiğince sakinleştirmektir. İdrar yolu/kulak iltihabı, açlık vb. huzursuzluk nedenlerini eleyerek, tartı kontrolleriyle bebeğin yeterli kilo aldığını anneye göstererek bunu sağlayabiliriz. Anne karnındaki ortamı hatırlatıcı elektrik süpürgesi, saç kurutma makinesi vb. titreşimli sesler, akşam üstü banyoları, özellikle göbek çevresine olmak üzere uygulanacak masajlar yardımcı olabilir. Bebeklerde gaz oluşumunu azaltıcı veya çıkarılmasını kolaylaştırıcı çok sayıda damla, şurup vb. kullanılmakta. Doktorunuza danışıp bu tip desteklere başlanabilir. Rezene, kimyon vb. çaylar anneye içirilebilir. Anneler doğum sonrası gerginlik yaşıyorlarsa bebeği sakinleştirmek daha da zorlaşır. Bu durumda öncelik anneye verilerek ilk önce anneyi sakinleştirmek hedef alınmalıdır. Bu nöbetlerin ebeveynlerin bir şeyleri eksik/yanlış yapmasından kaynaklanmadığı, birkaç ay içinde bebeğin büyüyerek bu dönemi atlatacağı vurgulanmalıdır.
Yazan:
Dr. Gülay Kara, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı
Muayenehane Hekimi