Önemli Noktalar
- Doğumdan 6 yaşına kadarki dönemde, çocuklarımızın belli bir konuya ilgileri önemli ölçüde artar ve şayet bu ilgi ve hevesleri yeterince beslenilirse elimizde harika bir öğrenim ve gelişim fırsatı var demektir.
- Hassas dönemlerde çocuklar bir konuya fazlasıyla odaklanırlar ve bu alan dışındaki gelişmelere ilgileri çok daha aza inebilir.
- Hassas dönemler beyin gelişimiyle ilişkilidir.
- Hassas dönemleri doğru gözlemlemek ve bir fırsata dönüştürebilmek çok önemlidir.
Öncelikle doğumdan altı yaşına kadar emici zihin süresince, çocuklarımız çeşitli hassas veya kritik dönemler geçirirler. Ayrıca bu dönemlere fırsat pencereleri de denilmektedir. Nitekim bu dönemlerde çocuklarımızın belli bir konuya ilgileri önemli ölçüde artar. Eğer ilgi ve hevesleri yeterince beslenilirse elimizde harika bir öğrenim ve gelişim fırsatı var demektir.
Hassas ya da hassas dönemler evrenseldir.
Öncelikle farklı ülkeler ve kültürlerdeki bütün çocuklar için aynıdır. Belirli dönemler için geçerlidirler yani sürekli değildirler. O yüzden bu dönemlerin bilinmesi ve bu fırsatın doğru kullanılması büyük önem taşır. Hassas dönemlerde çocuklar bir konuya fazlasıyla odaklanırlar. Bu alan dışındaki gelişmelere ilgileri çok daha aza inebilir. Dr. Silvia C. Duboyov bu gelişimi şu sözlerle açıklamaya çalışmıştır: “Hassas dönemlerde çocukların kendini dışarıya karşı ifade etmeleri odadaki mum ışığı gibidir. O anda birçok şey olmasına rağmen, ışık sadece bir alanı aydınlatır”.
Hassas dönemler beyin gelişimiyle ilişkilidir.
Çocuklarımız doğduğunda yaklaşık 100 milyar nöronla doğar ama doğar doğmaz bazılarını kaybetmeye başlarlar. Çocuklarımızın özellikle dil ve duyularının gelişmesine ilişkin belli potansiyelleri ve kapasiteleri kapasiteler vardır. Çocuklar eğer bu kapasitelerini verimli kullanılmazlarsa bunları kaybederler ve potansiyellerine ulaşamazlar. O yüzden de hassas dönemleri doğru gözlemlemek ve bir fırsata dönüştürebilmek çok önemlidir.
Hassas dönemler belli seneler arasında gerçekleşecektir.
Ancak belirlenen bu yıllar arasında tam olarak hangi döneme denk geldiği çocuktan çocuğa farklılık gösterebilmektedir. O yüzden bu dönemlerde ve bu alanlarda çocuğumuzu anlamaya çalışmak, ilgisinin hangi alanlarda yoğunlaştığını görmek, bir şeyi tekrar tekrar yapmak istediğinde o alana doğru adeta çekildiğini gözlemleyebilmek önemlidir. Çocuklarımıza kuvvetli ilgi ve istek duyduğu bu şeyler ile uğraşmak için fırsat, bağımsızlık ve zaman verebilirsek, bu dönemleri ihtiyaçlarını gidermesi ve potansiyellerinin görevlerini yerine getirmesi yönünde destekleyebiliriz. Son olarak detaylı bilgi için “Hassas dönemlerin gerçekleştiği alanlar nelerdir?” yazımızı okumanızı öneririz.
Yazan ve Derleyen:
Funda Güngör Akpınar, Montessori Eğitmeni, Association Montessori Internationale
Özel Mutlu Panda Montessori Anaokulu Kurucusu
