Doğal olmayan beslenme

Bebeklerde beslenme ilk altı ayda 3 şekilde yapılmaktadır. Önerdiğimiz ilk 6 ay sadece anne sütü vermektir. Anne sütünün yeterli olmadığı, bebeğin yeterli kilo alamadığı durumlarda anne sütü alımı formül sütlerle desteklemeliyiz. Anne emziremiyorsa veya bebek anne sütü alamıyorsa bebeğin annesinden alıp depolanmış anne sütü, süt bankasından aldığınız süt, sütanne sütü veya bebek mamaları (formül süt/formüla) veririz. Ülkemizde anne sütü bankası uygulaması yoktur.

Anne sütüyle birlikte veya tek başına yapay beslenmede anne sütüne uyarlanan endüstriyel formül sütler kullanılmaktadır. Codex Alimentarius (Uluslararası standartlar Listesi)’a göre hazırlanmış sıvı veya toz şeklinde formül sütler vardır. Bu mamalar 0-6 ay arası kullanılan mamalar; 6 aydan sonrası için geliştirilmiş devam sütü/mamaları; kaşık mamaları; bebek yemekleri ve kavanoz mamaları olarak dörde ayrılır. Dünya Sağlık Örgütü Codex Alimentarius şartlarına uygun hazırlanmış mamaları kullanılır bulmaktadır.

Codex Alimentariusa göre süt çocuğu beslenmesinde kullanılacak mamaların sahip olması gereken özellikler:

• Whey proteini/kazein oranı anne sütüne benzer olmalı ve protein yoğunluğu en az 1,5 gram/100 ml olmalıdır.
• Kalsiyum/Fosfor oranı 1’den küçük veya 2’den büyük olmamalıdır.
• Total elektrolit (sodyum, potasyum, klor) konsantrasyonu 50 mEq/lt olmalıdır.
• Kalorinin en az %30’u, en fazla %50’si yağlardan sağlamalıdır.
• B6 vitamini 35mcg/100kcal’den fazla olmalıdır.
• Alfa tokoferol /doymamış yağ asidi oranı 0,4ten fazla olmalıdır.

Günümüzde bebek mamaları sadece anne sütü alan bebeklerin beslenmesi için değil aynı zamanda emilim bozuklukları, metabolik hastalıklar, alerji gibi özel durumlarda tedavi edici olarak da kullanırız.

Mamaları polimerik,yarı elementer ve elementer olmak üzere üç gruba ayırırız. Polimerik mamalar sindirim sisteminde sorun olmayan bebekler için uygundur. Zengin lifli veya yoğun kalorili alt grupları da vardır. Yarı elementer mamalarda proteinler sindirimlerinin kolaylaştırmak amacıyla peptidlere ve aminoasitlere parçalanmıştır. Elementer mamalarda ise proteinler tamamen en küçük yapıtaşları olan aminoasitlere dek parçalanmaktadır. Elementer mamalar emilim bozuklukları ve alerjilerde tercih ederiz.

Hazırlanmış mamalar steril midir?

Hazırlanmış bebek mamaları hiçbir zaman steril ürünler olarak kabul etmeyiz. Mama hazırlarken öncelikle güvenli su kullanmak, uygun saklama koşulları ve sterilizasyon gerekir. Mama hazırlanırken suyu önce kaynatın, ve en az 30 dakika soğumaya bıraktıktan sonra kendi hazırlama koşullarına uygun olarak hazırlamalıyız. Dünya Sağlık Örgütü içinde mikroorganizma üremesini engellemek için mamaların 70 santigrad su ile hazırlanmalarını önermektedir.

İdeal olarak bir seferde bebeğin yiyeceği kadar mama hazırlamalısınız. Bebeğin mamayı bitirmesi en fazla 1 saat sürmelidir. Bir saatten daha fazla oda ısısında kalan mama bebeğe verilmemeli.

Mama yapımında kullandığınız tüm araç gereçlerin kaynatın veya sterilizatörle steril edin ve kullanılıncaya kadar kapaklı bir kapta, buz dolabinda saklayın . Kullanımdan sonra biberon ve emzik başlıkları önce sıcak sabunlu suyla yıkayarak organik artıklar uzaklaştırıp sterilizasyon uygulayın.

Mama hazırlarken:

• Mamanın hazırlanacağı ortam temiz olmalıdır.
• İşlem öncesi ellerimizi sabunlu su ile yıkamalı ve temiz bir havlu ile kurulamalıyız.
• Yeterli miktarda su kaynatmalıyız. Şişe suları steril değildir ve kullanımdan önce kaynatmamız gereklidir. Milro dalga fırınlar homojen ısıtma yapmadıkları, yanıklara yol açacakları için mama hazırlarken kullanmamalıyız.
• Kullanacağımız su 70 derecenin altında olmamak kaydıyla steril edilmiş biberona koyarız.
• Mama kutusunun üzerinde yazan ölçeğe göre mama biberondaki suyun üzerine ekleriz.
• Mamanın tam karışmasını/erimesini sağlamak için biberonu sallamak veya fincanla mama veriliyorsa kaşıkla karıştırmak gerekir.
• Hazırlanan mamayı bebeğin içeceği sıcaklığa indirmek için soğuk suyun altında tutma veya soğuk suyun içine oturtma yöntemleri kullanılmaktadır.
• Bebeğe mama vermeden önce biberonun dışını kurulamalıyız.
• Bebeğe vermeden önce mamanın sıcaklığı mutlak tekrar kontrol etmeliyiz.
• Bir saat içinde tüketmediğimiz mama atılmalıdır.

Konu ile ilgili videomuzu tavsiye ederiz…

Yazan ve Derleyenler:

Dr. Gülay Kara, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı

Muayenehane Hekimi