Aşı uygulamaları

Çocuklarınızın aşılanmaları maliyet/yararlılık oranı en düşük yani en “cost-effective” çocuk sağlığı uygulamasıdır. Aşılama 3 amaçla yapılır: En önemli amaç çocukları ölümcül olabilecek hastalıklara karşı korumaktır. İkinci önemli amaç toplumun aşılanma oranlarını yüksek tutarak mikrop yayılımını azaltmak ve salgınlara engel olmaktır. Bu şekilde yaşı gereği veya bağışıklık sistemindeki yetersizliklerden dolayı aşı uygulanamayan bireylerin de korunmaları sağlanır. Üçüncü büyük amaç ise “çiçek” virüsünde olduğu gibi yaşayacak konak canlı bırakmayıp mikrobu dünya üzerinden yok etmek-eradike etmek-tir.

Aşılar canlı veya ölü mikroorganizmalar kullanılarak hazırlanır. Tüberküloz bakterisi dışındaki bakteri aşıları genellikle ölü mikroplarla hazırlanır. Suçiçeği, kızamık, kabakulak gibi virüs aşıları ise zayıflatılmış canlı mikroorganizmalarla hazırlanır. Canlı mikroorganizmalarla hazırlanan aşıların bağışıklık sistemini uyarıcı etkileri daha güçlü olduğu için genellikle daha uzun süre bağışıklık sağlarlar. Canlı aşıların vücuda verilmiş olan zayıflatılmış mikroorganizmalardan dolayı, orijinal hastalığa kıyasla daha kısa bir kuluçka dönemi sonrası hastalığın bulgularını -yine orijinal hastalığa göre daha zayıf- oluşturması ihtimali vardır (kızamık, suçiçeği vb. aşıları gibi) Ölü aşılarda, vücuda inaktive edilmiş-ölü mikrop veya mikrop parçacıkları verilir. Ölü aşılar hastalığı taklit edici bulgular yapmaz ama bağışık sistemini uyardıkları için ateş, aşı yerinde kızarıklı-şişlik-sıcaklık artışı, ağrı yaparlar. Genellikle ölü aşılar ömür boyu bağışıklık bırakmaz. Bu nedenle belirli aralıklarla tekrar edilmeleri gerekir (rapel dozlar).

Ülkemiz şu an Avrupa’nın en kapsamlı aşı takvimlerinden birini uygulamaktadır.

Aşı takviminde:

Doğum, 1. ay, 6. ay Hepatit B aşısı

İkinci ayda BCG (verem) aşısı

2, 4, 6, 18 aylarda Beşli karma (difteri, boğmaca , tetanoz, çocuk felci, menenjit)

2, 4, 6, 12 aylarda Pnömokok(zaatürrie) aşısı

12. ayda KKK (Kızamık, kızamıkçık, kabakulak) ve suçiçeği aşıları

6, 18 aylardan ağızdan Çocuk felci aşısı

18, 24 ayda Hepatit A aşısı uygulanmaktadır.

4-6 yaş arası +4’lü karma (difteri, boğmaca, tetanoz, çocuk felci) ve KKK aşısı tekrarı

8. sınıfta (13 yaşında) Karma aşı (difteri-tetanoz/difteri-boğmaca-tetanoz) tekrarı

Ülkemizde Sağlık Bakanlığı tarafından rutin aşı takvimine alınmamış ama uygulanmalarına izin verilmiş influenza, Rahim ağzı kanseri aşısı, meningokok aşısı ve rotavirüs aşıları da bulunmaktadır. Ülkemizde kullanılan influenza aşısı ölü aşılardandır. 6 aydan büyük bebeklere doktorunuzun önerisiyle uygulanır. Yıllık olarak tekrarlanmaktadır.

Meningokok aşısı yine doktor önerisiyle yapılır. Farklı markaların uygulama şemaları farklıdır. Bir ticari marka 9-24 ay arası 3 ay ara ile 2 doz, sonrasında tek doz yapılırken diğer marka 1 yaştan sonra tek doz ; üçüncü bir marka 2 yaş sonrası tek doz uygulanmaktadır.

Rotavirüs aşıları damla formunda canlı aşılardır. Yine doktorunuzun önerisiyle bir ticari marka 3.-5. aylarda iki doz veya diğer ticari marka 2., 4., 6. aylarda 3 doz ağızdan uygulanır.

Rahim ağzı kanseri aşısının da farklı markaları vardır. Ölü aşıdır. Uygulamaya 9 yaştan itibaren başlanır. En iyi antikor yanıtını oluşturduğu dönem 9-15 yaş arasıdır. 0, 2, 6 ay şeması ile uygulanır.