Çocuklara sorumluluk duygusu kazandırmak

Sorumluluk duygusu kazanan çocuk; okul hayatında ve insan ilişkilerinde daha başarılı, kendi kendine yetebilen bir birey olur.

Sorumluluk, çocuğun kendisine verilen görevleri yerine getirmesi, yaptığı bir davranışın olumlu veya olumsuz sonuçlarını kabullenmesidir. Hatta başkalarına saygı göstermesidir. Sorumluluk alma bilinci, genellikle ilk kez ilkokul çağında ödev yapma ve okul başarısı ile ilgili olarak aile gündemine taşınır ve ergenlik dönemiyle birlikte bu konulara aile içi ilişkiler ve verilen sözlerin yerine getirilmesi gibi maddeler de eklenir. Ancak çocuğunuza sorumluluk bilinci kazandırabilmek için okul öncesi dönem itibariyle yaşına ve gelişim düzeyine uygun, istekle yapabileceği görev ve sorumluluklar vermeniz gerekir.

Çocuğunuza sorumluluk bilinci kazandırmak için aşağıdaki 3 temel aşamayı uygulamanız önemlidir.

Bilgilendirme: 

Öncelikle çocuğunuza ondan beklediğiniz davranışları somut olarak belirtin.

Takip: 

Bir davranışın alışkanlık haline gelebilmesi için ona belli bir zaman tanımalısınız. Bu süre içinde istenilen davranışın hangi durumlarda gerçekleşip, gerçekleşemediğini belirlemelisiniz.

Geri bildirim verme: 

Bir süre takip ettikten sonra çocuğunuza olumlu gelişimiyle ilgili geri bildirim vererek davranışın artmasını sağlayabilirsiniz. Bunun dışında devamlılığını sağlamak için onu motive etmeniz gerekir.

• Çocuğunuza kendisinden beklenen sorumlulukları yerine getirdiği zaman başkalarının da onun isteklerine daha duyarlı olacağını göstermek için motive edici olmanız önemlidir. Yalnız bunu maddi ödüller yerine hemen yapılan davranışın ardından çabasını gördüğünüzü vurgulayarak yapmanızı öneririm. Veya birlikte katılım gösterebileceğiniz aktivite yaparak ve sohbetleriniz sırasında çabasını farkında olduğunuzu tekrarlayarak yapabilirsiniz. Beklenen davranışın sergilendiği ve sergilenmediği durumları belirleyip. Engelleyici unsurların neler olabileceğine dikkat etmenizi ve önlem almanızı öneririm.
• Çocuğunuza aynı anda birkaç farklı konuda sorumluluk kazandırmaya çalışmamanızı öneririm.
• Çocuğunuzun sorumluluklarını yerine getirmediği durumlar yerine sorumluluğunu yerine getirdiği durumlara daha çok odaklanarak mümkün olduğunca olumlu geri bildirim vermeye gayret göstermenizi öneririm.
• İlişkinizi tamamen bu sorumluluk eğitimine hapsetmeden zaman zaman hatırlatıcı olmanızı ama sıkıcı hale gelmemenizi öneririm.
• En önemlisi bunun zaman alacağını aklınızdan çıkarmadan KARARLI ve SABIRLI olmanızı öneririm.

Seniha Naşit Gürçağ

Uzman Psikolog, Özel Mutlu Panda Anaokulu